صفر تا صد آزمایش تعیین گیرش اولیه و نهایی گچ
آزمایش تعیین گیرش اولیه و نهایی گچ
- هدف از این آزمایش:
مشخص نمودن زمانی که گچ مورد نظر شروع به گیرش میکند (گیرش اولیه) و زمانی که کاملاً سفت میشود (گیرش نهایی) و دیگر چیزی داخلش نفوذ نمیکند.
- وسایل مورد نیاز به جهت آزمایش:
الف. دستگاه ویکات
ب. ترازو
پ. ظروف مدرج آزمایشگاهی
ت. ظرف جهت وزن کردن گچ
ث. کاردک
ج. وسایل عمومی آزمایشگاه
- دستگاه ویکات:
این دستگاه از چهار قسمت اصلی زیر تشکیل شده است:
الف. پایه: که از یک صفحه مسطح و مربع شکل و یک قسمت مدرج که از بالا به پایین و از 5 تا 50 میلیمتر درجهبندی شده تشکیل یافته و دو پیچ نیز دارند که پیچ بالایی سبب اتصال سوزن به شاخص شده و پیچ پایینی نگهدارنده سوزن است.
ب. قالب: جنس آن از برنج است و به شکل مخروط ناقص است که اندازه استاندارد قطر کوچک 5 سانتیمتر و قطر بزرگ 7 سانتیمتر و ارتفاع آن 4 سانتیمتر است.
پ. سوزن: وزن کل آن 300 گرم و قطر سر کوچک آن 1 میلیمتر و قطر سر بزرگ آن 10 میلیمتر است.
- تنظیم دستگاه ویکات:
برای تنظیم دستگاه، ابتدا قالب که دهانه تنگ آن به طرف بالا است را روی شیشه میگذاریم و آن دو را بر روی صفحه افقی دستگاه میگذاریم.
سوزن ویکات را روی دستگاه سوار کرده و آن را طوری قرار داده و سفت میکنیم که نوک سوزن روی لبه قالب قرار گیرد.
در این لحظه نوک شاخص را بر روی صفر سمت راست منطبق کرده و پیچ آن را سفت میکنیم.
حال دستگاه تنظیم است.
- شرح مراحل آزمایش:
الف. ابتدا در ظرفی 200 گرم از گچ مورد نظر را با 100 گرم آب مخلوط میکنیم.
ب. قالب را توسط روغن کاملاً چرب میکنیم تا گچ پس از اتمام کار به راحتی از قالب جدا شود.
پ. گچ ساخته شده را درون قالب میریزیم.
ت. آنگاه با دسته کاردک چند ضربه به قالب میزنیم تا فضای خالی باقی مانده پر شود.
ث. روی گچ را صاف میکنیم تا از لبه قالب بالاتر نیاید.
ج. پس از 5 دقیقه سوزن را رها کرده و تقریباً 30 ثانیه رها نگه میداریم و مقدار نفوذ سوزن را یادداشت میکنیم.
چ. در ادامه این کار را در زمانهای دیگری نیز تکرار میکنیم و هر بار مقدار نفوذ را مینویسیم، درضمن باید توجه داشته باشیم که برای دقت کار نقاط انتخابی باید باهم حداقل 6.4 میلیمتر و از کنارهها 9.2 میلیمتر فاصله داشته باشند.
- محاسبات و نتایج آزمایش:
زمانی گچ به گیرش اولیه میرسد که سوزن دستگاه با قطر 1 میلیمتر پس از رها کردن به اندازه 25 میلیمتر در گچ نفوذ کند.
طبق دادههای بالا جدول زیر را تشکیل میدهیم و از روی نمودار زمان گیرش را پیدا میکنیم.
درضمن وقتی که دیگر سوزن در گچ نفوذ نکند، زمان گیرش نهایی اعلام میشود.
جدول نتایج میزان زمان و نفوذ سوزن در گچ را نشان میدهد.
از آزمایش درمییابیم که گچ مورد نظر 10.30 ثانیه به گیرش اولیه و پس از 17 ثانیه به گیرش نهایی میرسد.
- عوامل ایجاد خطا در آزمایش:
الف. دمای محیط: هوای سرد سبب تأخیر در گیرش میشود.
ب. خطا در اندازهگیری گچ و آب، که وزش باد در دقت اندازهگیری با ترازو تأثیر بهسزایی دارد.
گردآورنده: گروه آموزشی استوارسازان با نظارت علمی مهندس سیدعلی منتظری
عالی عالی عالی
عزیزید