آسمان خراش فلتیرون معروف ترین ساختمان منهتن

آسمان خراش فلتیرون (Flatiron Skyscraper):

آسمان خراش فلتیرون، قدیمی‌ترین و مشهورترین بنای منهتن محسوب می‌شود.

نام این بنا از فرم مثلثی شکلی أخذ شده که ثمره‌ی واکنش استادانه‌ی طراح بنا نسبت به موقعیت ساختمان است.

آسمان خراش فلتیرون، در تقاطع خیابان‌های پنجم (فيفث أونیو) و برادوی واقع شده که دومی، از معدود خیابان‌ها در شبکه‌ی خیابان‌های اصلی و فرعی منهتن است که به صورت مورب قرار گرفته است.

این بنا، از بارزترین نشانه‌های نمای منهتن در نیویورک به شمار می‌آید.

پلان آسمان خراش فلتیرون، همچون بناهای دیگری مانند برج تايمز (با طراحی آیدلیتس و مکنزی) و آسمان خراش اکوئی تیبل (با طراحی ارنست گراهام)، به واسطه‌ی حداکثر ارتفاعی که بنا می‌تواند تحمل کند، متمایز می شود و این، در حالی است که طرح آسمان خراش مسکونی، کماکان مدرسه‌ی لویی سالیوان در شیکاگو را حفظ می کند.

 طولی نمی‌کشد که طرح مدرسه (در سال 1913 توسط گاس گیلبرت طراحی شد)، به سمت مدل ناقوس برج که معروف ترین نمونه‌ی آن، آسمان خراش وول‌ورث است، تغيير می‌یابد.

 به دلیل حضور بنایی اسکلت‌بندی شده که داشتن طبقات بیشتری را ممكن می‌سازد، طرح آسمان خراش مسکونی نتوانست مرتفع‌تر شود.

 برخلاف طرح ناقوس برج که در آن، بنا باید اندکی کوتاه‌تر شود.

با این حال، تاج بنا به عنوان عنصری بارز و ناقوسی شکل در بالای آن قرار می‌گیرد.

آسمان خراش فلتيرون، ابتدا متعاقب نام سازمان دهنده‌اش جورج فولر، با عنوان آسمان خراش جورج فولر شناخته شد.

این بنا، توسط دانيل برنهام و جان ولبورن روت به سبک هنری بیوکس (مدرسه‌ی هنرهای زیبا) طراحی شد و در همان زمان، بسیاری از معماران طرح آن را مورد انتقاد قرار دادند.

از این حقیقت چنين برمی‌آید که معمار بنا، ورلد كلمبين اکسپوزيشن را در سال 1893 تشكيل داد که به جای آنکه ایده‌های مدرنيست خاص آن شیکاگو را در آن منتقل سازد، نئوکلاسیسیسم را برگزید و در نتیجه به نقل از سالیوان،ضرر و زیانی را سبب شد که آثار آن تا نیم قرن باقی ماند.

آسمان خراش فلتيرون، به تقلید از طرح‌های پالازوس دوران رنسانسی پرداخت که در آنها، ابعاد متعادل شده‌ی یک نمای سه قسمتی به بخش‌های پایه‌ی باربر، بدنه‌ی مرکزی شامل چندین طبقه و یک شیروانی متشكل از بالاخانه‌ای با تاق‌های بسیار بلند و قرنیزهایی در قسمت فوقانی تقسیم می‌شود.

می‌گویند این بنا، هویت دوگانه‌ای دارد:

از دید جانبی، همچون ساختمانی مسکونی و از روبه‌رو، همانند یک ستون به نظر می‌رسد.

بخش مدور منتهی‌الیه زاویه‌دار بنا که به قسمت‌های پایه، بدنه و رأس تقسیم می‌شود تنها با 1/83 در 15 سانتی‌متر عرض، به وجه‌ی قدیمی بنا می‌افزاید.

پایه‌ی بنا، به وسیله‌ی روزنه‌های بزرگ و بلوک‌های سنگ رگی در سه طبقه‌ی نخست به منظور تثبيت بنا ساخته شد و این، در حالی است که به بدنه‌ی بنا، روشنی بخشیده است.

رأس بنا به وسیله‌ی تاق‌ها، ستون‌ها و قرنیزهای پرکار و رنگین آراسته شده و نمای پیشین، با سفال و به سبک رنسانس تزئین شده است.

آسمان خراش فلتيرون، از اولین بناهایی است که اسکلت فولادی دارد و در نتيجه می‌تواند ارتفاعی برابر 87 متر داشته باشد.

آمیزه‌ای از اجزای التقاطی و تزئینات تاریخی نیز، سازهای درونا استواری می‌‌سازد.

چشم انداز جلویی آسمان خراش فلتيرون، درک مشخصه‌ی اصلی آن را میسر می‌سازد:

مثلثی متساوی الساقين به همراه زاویه‌ای شیب‌دار که به شکل ستون عظیمی است که در میانه‌ی منهتن واقع شده است.

بخش عمودی بنا، دیگر ویژگی بارز آسمان خراش فلتيرون محسوب می شود.

 اجزای واقع در رأس بنا، از جمله قرنیز بزرگ و ردیفی از سنگ‌های رگی عظیم، تزئینات قصرهای دوره‌ی رنسانس را تداعی می کند.

سازه فولادی بنا با سفال سرخ پوشیده شده، سپس با اجزای سبک کلاسیک آراسته شده است.

بنای عظیم فلیترون که در محل تلاقی خیابان پنجم و خیابان برادوی واقع شده، مشرف به خیابان‌های شلوغ است.

تاجری که سفارش ساخت این آسمان خراش را داده بود، آن را محکم‌ترین بنای ساخته شده تا آن زمان می‌داند.

گردآورنده: گروه آموزشی استوارسازان با نظارت علمی مهندس سیدعلی منتظری