آشنایی با عناوین و اصطلاحات ساختمانی - استوارسازان

اصطلاحات ساختمانی که همه مهندسین باید بدانند!

آشنایی با عنوان های کارگاهی و اصطلاحات ساختمانی

عناوین و اصطلاحات ساختمانی براساس مقررات ملی ساختمان ایران:

آشنایی با بعضی عناوین و اصطلاحات ساختمانی برای کلیه‌ی دست اندرکاران صنعت ساختمان ضروری به نظر می‌رسد تا بتوانند در صورت لزوم اشکالات اجرایی و غیره پیش آمده را با مقام ذی‌ربط مطرح و پاسخ‌های لازم را دریافت نمایند که ذیلاً به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

اصطلاحات ساختمانی بر اساس مبحث دوازده مقررات ملی ساختمان ایران عبارتست از:

  • عملیات خاکی شامل خاکبرداری، خاک‌ریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، و پی‌کنی با وسایل دستی یا ماشین آلات.
  • هرگونه تغییر یا جا‌به‌جایی در دیوارها یا اعضای اصلی سازه‌ای و نیز توسعه بنا یا اضافه کردن اشکوب (طبقه)
  • مرمت و بازسازی و هرگونه تعمیر اساسی که موجب افزایش توان باربری ساختمان شود نظير تعويض سقف یا هر یک از اعضای اصلی سازه‌ای یا بازسازی ساختمان‌هایی که بر اثر عوامل مختلف تخریب شده‌اند.
  • عملیاتی که منظور نگهداری ساختمان انجام شود، شامل مراقبت و حفاظت ساختمان از بروز خرابی‌ها، تعمیر یا تجدید نما، تعمیر آسانسور و سایر تجهیزات و تأسیسات ساختمانی نظافت نما و شیشه‌های بیرونی، نقاشی، نازک‌کاری و نظایر آنها.
  • تخریب بنا شامل جمع‌آوری و کندن مواد و مصالح نصب شده نظیر درب، پنجره، شیشه لوازم برقی و تأسیساتی و تخریب اسکلت و بنای باقی مانده و جمع آوری و حمل آن به خارج از کارگاه.
  • حفر چاه‌ها و مجاری آب و فاضلاب و کانال‌کنی برای تأسیسات زیربنایی با وسایل دستی یا ماشین آلات

احداث ساختمان شامل:

  1. حفاظت پی و پی‌سازی
  2. عملیات و اجرای اسکلت و سفت‌کاری ساختمان اعم از ساختمان‌های با اسکلت فلزی، بتنی، چوبی، مصالح بنایی، قطعات پیش‌ساخته یا ترکیبی از آنها
  3. عملیات اجرایی تأسیساتی حرارتی، برودتی، آب و برق، گاز، فاضلاب، آتش‌نشانی، آسانسور، وسایل بهداشتی و نظایر آنها
  4. عملیات اجرایی نازک‌کاری، نما‌سازی، نجاری، نقاشی، پوشش کف، نصب کابینت و نظایر آن
  5. ساخت قطعات پیش‌ساخته در محل کارگاه ساختمانی
  • کارگاه ساختمانی:

کارگاه ساختمانی به محلی گفته می‌شود که یک یا تعدادی از عملیات ساختمانی ذکر شده در خصوص عملیات ساختمانی در آن انجام شود.

  • محل کار:

محل کار محلی است در محدوده‌ی کارگاه ساختمانی که در اختیار کارفرما باشد و کارگران به درخواست و به حساب کارفرمای خود در آنجا مشغول به کار باشند و برای انجام کار به آنجا وارد شوند.

  • وسایل و تجهیزات:

وسایل و تجهیزات عبارت است از ماشین آلات، داربست‌ها، نردبان‌ها، جان‌پناه‌ها، سکوها، راهروها و تسهیلات مشابه و وسایل ایمنی در کارگاه ساختمانی به کار گرفته شوند.

  • مقام رسمی ساختمان:

مقام رسمی ساختمان مرجعی است که براساس قانون مسئول صدور پروانه‌ی ساختمان و نظارت و کنترل برای ساختمان‌سازی در محدوده‌ی مورد عمل خود باشد.

  • مرجع ذی‌صلاح:

مرجع ذی‌صلاح مرجعی است که طبق قانون، صلاحیت تدوین، تصویب یا ابلاغ ضوابط و مقررات مشخصی را داشته باشد.

  • شخص ذی‌صلاح:

شخص ذی‌صلاح شخصی است که دارای پروانه‌ی اشتغال به کار مهندسی یا کاردانی از وزارت مسکن شهرسازی و یا پروانه‌ی مهارت فنی از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای وزارت کار و امور اجتماعی در رشته‌ی مربوطه باشد.

  • صاحب کار:

صاحب کار شخصی است حقیقی یا حقوقی که مالک یا قائم مقام مالک کارگاه ساختمانی بوده و انجام عملیات ساختمانی و مسئولیت ایمنی آن را بر طبق قرار داد کتبی به پیمانکار یا فرد خویش فرما واگذار می‌نماید.

در صورتی که صاحب کار خود راساً عملیات اجرایی را عهده‌دار شود کارفرما محسوب می‌شود.

  • مهندس ناظر:

مهندس ناظر شخصی است حقیقی یا حقوقی که طبق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان دارای پروانه‌ی اشتغال به کار مهندسی از وزارت مسکن و شهرسازی است و در حدود صلاحیت خود مسئولیت نظارت بر تمام یا قسمتی از عملیات ساختمانی براساس شرح عملیات ساختمانی ذکر شده را بر عهده دارد.

  • پیمانکار:

پیمانکار شخصی است حقیقی یا حقوقی که اجرای عملیات ساختمانی را بر طبق قرارداد کتبی که مابين او و صاحب کار و یا پیمانکاران دیگر منعقد گردیده عهده‌دار می‌گردد.

  • کارفرما:

کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که یک یا چند نفر کارگر را در کارگاه ساختمانی (محل‌کار) به حساب خود و با پرداخت مزد به کار می‌گمارد، اعم از اینکه پیمانکار اصلی، پیمانکار جزء یا صاحب کار باشد.

  • خویش فرما:

خویش فرما شخصی است ذی‌صلاح که در کارگاه ساختمانی (محل‌کار) بدون به کارگیری کارگران دیگر و بر طبق قرارداد کتبی پیمانکاری، مسئولیت انجام تمام یا قسمتی از عملیات ساختمانی را با وسایل و ابزار کار متعلق به خود را بر عهده می‌گیرد.

خویش فرما در کارگاه ساختمانی، پیمانکار جزء محسوب می‌شود.

  • کارگر:

کارگر شخصی است که در کارگاه ساختمانی (محل ‌کار) در مقابل دریافت مزد به درخواست و به حساب کارفرما کار کند.

  • حادثه:

حادثه واقعه‌ای است غیرعمد که به طور غیر منتظره‌ای اتفاق می‌افتد و موجب وارد شدن خسارات مالی و یا صدمه‌ی جانی می‌شود.

  • کار در ساعت غیرعادی:

کار در ساعت غیرعادی عبارتست از کاری که در خارج از وقت عادی یا ساعت کاری انجام شود.

کار نگهبانان و کارگران حفاظت و ایمنی، کار در ساعت غیرعادی تلقی نمی‌شود.

  • حادثه‌ی ناشی از کار:

حادثه‌ی ناشی کار حادثه‌ای است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای شاغلین در کارگاه اتفاق می‌افتد.

همچنین حوادث ناشی از کمک‌رسانی به افراد حادثه دیده نیز حادثه‌ی ناشی از کار محسوب می‌شود.

  • اجازه‌های مخصوص (بررسی مجوزهای خاص از اصطلاحات ساختمانی)

قبل از شروع عملیات ساختمانی باید کلیه‌ی پروانه‌ها و مجوزهای لازم به منظور اجرای عملیاتی ساختمانی انبار کردن مصالح در پیاده‌روها، خیابان‌ها و سایر فضاهای عمومی و استفاده از تسهیلات عمومی توسط کارفرما از مراجع ذی‌ربط اخذ گردد.

مسدود یا محدود نمودن پیاده‌روها و معابر عمومی با رعایت موارد زیر امکان‌پذیر می‌باشد:

وسایل، تجهیزات و مصالح ساختمانی باید در جایی قرار داده شوند که حوادثی برای عابرین، وسایل نقلیه، تأسیسات عمومی و ساختمان‌های مجاور به وجود نیاورند.

مصالح و وسایل فوق، شب‌ها نیز باید به وسیله‌ی علائم درخشان و چراغ‌های قرمز احتیاط مشخص شوند.

در مواردی که نیاز به تخلیه مصالح ساختمانی در معابر عمومی یا مجاور آن باشد، باید مراقبت کافی به منظور جلوگیری از لغزش، فروریختن یا ریزش احتمالی آنها به عمل آید.

در مواردی که پایه‌های داربست (بر اساس فصل 7-12 مقررات ملی مربوط به داربست در معابر عمومی قرار گیرد باید با استفاده از وسایل مؤثر از جا‌به‌جا شدن و حرکت پایه‌های آن جلوگیری شود.

کلیه‌ی نقشه‌ها و مشخصات راهروهای سرپوشیده، گذرگاه ماشین آلات، شمع‌ها و سپرها، پایه‌های پل‌ها، حفاظ‌ها و دست اندازها وسایل و تجهیزاتی از این قبیل، باید قبل از ساخت، نصب و به‌کارگیری به تایید شخص ذی‌صلاح دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی برسد.

  • مسئولیت ایمنی:

در هر کارگاه ساختمانی، کارفرما موظف است اقدامات لازم به منظور حفظ و تامین ایمنی عمومی را به عمل آورد.

هرگاه یک یا چند کارفرما یا افراد خویش‌فرما به طور همزمان، در یک کارگاه ساختمانی مشغول به ‌کار باشند، هر کارفرما در محدوده‌ی پیمان خود، مسئول اجرای مقررات ایمنی و حفاظت کار بود و کارفرمایانی که به طور همزمان در یک کارگاه ساختمانی مشغول فعالیت هستند، باید در اجرای مقررات مذکور با یکدیگر همکاری نمایند و صاحب کار یا پیمانکار اصلی مسئول ایجاد هماهنگی بین آنها می‌باشد.

کارفرمایان کارگاه‌های ساختمانی موظف‌اند براساس مقررات این مبحث برای تأمین حفاظت سلامت و بهداشت کارگران خود در محل ‌کار وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد این وسایل را به آنان بیاموزند و در مورد کاربرد وسایل و رعایت مقررات مذکور نظارت نمایند.

کارگران نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل مذکور و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه خواهند بود.

در صورت احتمال وقوع حادثه، کارفرما موظف است فوراً کار را متوقف و کارگران را از محل احتمال وقوع حادثه دور و نسبت به رفع خطر اقدام نماید.

کارفرما نباید به هیچ کارگری اجازه دهد که خارج از ساعت عادی کار، در محل ‌کار به تنهایی مشغول کار باشد.

در صورت انجام کار در ساعت غیر عادی باید روشنایی کافی و امکان برقراری ارتباط و کلیه سرویس‌های مورد نیاز کارگران فراهم شود.

مهندس ناظر به نظارت بر عملیات ساختمانی براساس شرح مربوط به عملیات ساختمانی می‌باشد.

هرگاه مهندس ناظر در ارتباط با نحوه‌ی عملیات ساختمانی مواردی را خلاف این مبحث و یا ایرادی که احتمال وقوع حادثه را در بر داشته باشد مشاهده نماید باید ضمن اعلام کتبی به کارفرما مراتب را به مقام رسمی ساختمان براساس شرح داده شده نیز اعلام نماید.

10 عنوان کارگاهی و اصطلاحات ساختمانی - استوارسازان

کاری از گروه آموزشی استوارسازان

2 نظر در “اصطلاحات ساختمانی که همه مهندسین باید بدانند!

    • Sogand می گوید :

      سلام و عرض ادب بله شما میتونید پکیج متخصص پولسازی از صنعت ساختمان را تهیه فرمایید، جهت مشاوره بیشتر با شماره 09916354001 تماس حاصل فرمایید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دانلود PDF

لطفا برای دریافت لینک دانلود اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید