سلام عرض می‌کنم خدمت همراهان سایت استوارسازان امیدوارم که حالتون در پناه خداوند متعال عالی باشه.

در این ویدئو تصمیم داریم پلان موقعیت و نحوه ترسیم آن را خدمتتون توضیح بدیم.

تعریف پلان:

به تصویری از برش افقی فرضی که از ساختمان ترسیم می‌شود «پلان» می‌گویند.

صفحه‌ی برش تقریباً از 2/3 الى 3/4 ارتفاع هر طبقه عبور می‌نماید و بخش‌های مختلف ساختمان، مانند دیوارها، درها، پنجره‌ها، کمدها، پله‌ها و… را قطع نموده و عناصری مانند مبلمان و لوازم خانه، کفسازی، اختلاف سطوح و… را قابل رؤیت می‌نماید.

برای خوانش بهتر، نقشه‌های معماری و تمایز قسمت‌های مختلف ساختمان از یکدیگر، هرکدام از عناصر برش خورده و برش نخورده را با استفاده از علائم استاندارد در نقشه‌ای به نام «پلان» نشان می‌دهند.

کنسول‌ها و شکستگی‌های سقف به صورت خط چین در پلان نمایش داده می‌شوند.

قسمت‌های پیش آمده‌ی سقف (کنسول) در بالای صفحه‌ی برش قرار گرفته‌اند و زمانی که از قسمت برش خورده به پایین نگاه می‌کنیم پیش‌آمدگی‌ها دیده نمی‌شوند.

به همین جهت لازم است آنها را در پلان با خطوط ندید (خط چین) مشخص نمود.

پلان موقعیت:

گاهی تصویر افقی ساختمان علاوه بر نشان دادن شکل بام و شکستگی سقف ساختمان، ابعاد ساختمان، محل استقرار آن را در زمین نیز نشان داده و رابطه‌ی ساختمان را با ساختمان‌ها و خیابان‌ها و کوچه‌های مجاور و شکل محوطه‌ی ساختمان مشخص می‌شود.

در یک ساختمان معمولی نیز باید خیابان‌های اطراف، موقعیت ساختمان‌های اطراف، نورگیرها، حیاط و تمام عوارض به وجود آمده مشخص گردد.

اختلاف سطوح روی بام، مانند خرپشته، سقف، پاسیو نیز رسم می‌نماییم.

برای بهتر نشان دادن اختلاف سطح موجود در محوطه و بالای ساختمان‌ها سایه‌ی پلان را نیز می توان ترسیم نمود.

دستورالعمل ترسیم پلان موقعیت:

مراحل انجام کار:

1- ابتدا از روی پلان طبقه آخر، دیوارهای بیرونی ساختمان را با خطوط پر ترسیم کرده سپس محدوده‌ی فضای باز (بدون سقف)، نظیر پاسیو، داکت، حیاط خلوت و… را با طول ممتد مشخص می‌دهیم.

۲- محدوده‌ی سایه‌ی زیربنای ساختمان را با هاشور مشخص می‌نماییم و چنانچه اختلاف سطحی در بام ساختمان وجود دارد، با خطوط نازک ممتد در جهت مختلف هاشور بزنید (نظیر خرپشته).

در آزمون طراحی نظام مهندسی نیاز به انجام این مرحله نیست.

گاهی نیز محدوده‌های بیرون از ساختمان، مانند همسایه‌ها را با هاشور نمایش می‌دهیم.

معمولاً برای بهتر نشان دادن اختلاف سطح در محوطه و بالای ساختمان‌ها، سایه‌ی آن را ترسیم می‌کنند.

نمایش سایه‌ها به این صورت است که شعاع‌های تابشی تحت زوایای (۴۵،۳۰،۶۰) و در یک جهت به گوشه‌های ساختمان تابانده شده و با مشخص نمودن ارتفاع ساختمان، سایه‌ی ایجاد شده را هاشور می‌زنیم.

این امر موجب می‌گردد اختلاف سطح در قسمت‌های مختلف پلان مشخص شود.

3- موقعیت حیاط را ترسیم کرده و سپس پلان را اندازه‌گذاری می‌نماییم.

در پلان موقعیت، محل ساختمان‌های اطراف و ابعاد و اندازه‌ی آنها، همچنین فاصله‌ی همه‌ی ساختمان‌ها را نسبت بهم و نسبت به محدوده زمین نشان می‌دهیم.

فضاهای آموزشی، تفریحی و مراکز خرید، همینطور مسیرهای سواره و پیاده را با علائم مناسب مشخص کرده و خیابان‌های اطراف را از طریق خط آکس یا خط لبه‌ی خیابان نمایش می‌دهیم.

نکته: چنانچه در آزمون طراحی معماری ترسیم پلان موقعیت در مقیاسی کمتر از 1/100 مدنظر طراح سوال بود، در ترسیم پلان موقعیت نیاز به نمایش دیوارهای محوطه به صورت دو خطه نبوده و کافیست به صورت تک خط نمایش داده شود.

نکته ۲: در آزمون طراحی نظام مهندسی در صورت محدودیت زمان، نیاز به نمایش سایه سطوح در پلان شیب‌بندی بام نیست.

در پکیج متخصص طراحی پلان و نقشه کشی بصورت کامل با ضوابط شهرداری، ضوابط آتش‌نشانی و قوانین نظام مهندسی به جهت کشیدن نقشه‌ها و طراحی پلان آشنا خواهید شد.

آموزشی که در بالا مشاهده کرده‌اید، بخش خیلی کوچکی از بسته آموزشی طراحی پلان و نقشه کشی است.

پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری این موارد، فیلم زیر را مشاهده کنید.

مرجع تخصصی برای یادگیری ضوابط شهرداری، طراحی پلان و نقشه کشی در کشور!

نویسنده: مهندس سید علی منتظری

کاری از گروه آموزشی استوارسازان