جایزه معماری آقاخان چیست؟

جایزه معماری آقاخان (Aga Khan Award for Architecture – AKAA) جایزه‌ای است که هر سه سال یک بار از سوی بنیاد شبکه توسعه آقاخان (AKDN) به یک یا چند معمار زنده اعطا می‌گردد.

این جایزه که در سال ۱۹۷۷ میلادی از سوی کریم آقاخان پایه گذاشته شده.

از نظر مالی برترین جایزه معماری در جهان بشمار می‌آید.

به برنده این جایزه ۱ میلیون دلار آمریکا داده می‌شود.

جایزه معماری آقاخان بر خلاف جایزه معماری پریتزکر بر روی شیوه‌های بومی و اسلامی و راهکردهای معماری کهن و نوین در توسعه جهان سوم نیز متمرکز است.

هدف از این جایزه، شناخت نمونه‌های برتر معماری که هم طرح‌های نوین را دربر گیرد، هم فاکتورهای اجتماعی و بهبود و توسعه آنها و نیز مفاهیم بازسازی، دوباره استفاده سازی، محافظت و طراحی محیط زیست عنوان گردیده است.

جایزه معماری آقاخان به منظور شناسایی و تشویق ایده‌های ساختمانی که به طور موفقیت آمیزی توانسته است به نیازها و خواسته‌های جوامعی که در آنها مسلمان بیشترین حضور را دارد، پاسخ بدهد، تاسیس شده است.

پروژه‌های منتخب نباید تنها تعالی معماری را به نمایش بگذارند.

یکی از برنامه‌های شبکه توسعه آقاخان، توجه به شهرهای تاریخی به منظور احیای این شهر‌ها در جهان اسلام هم از لحاظ فرهنگی و هم اجتماعی و اقتصادی است.

این بنیاد در طول یک دهه گذشته عملیات بازسازی مناطق تاریخی در مصر، افغانستان، سوریه، هند، پاکستان، مالی، تاجیکستان، تانزانیا و بوسنی و هرزگوین در دستور کار خود دارد.

تمام پروژه‌های ساخته شده از طراحی یک ایستگاه اتوبوس تا طراحی آسمان‌خراش‌های بزرگ می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند.

همچنین جایزه معماری آقاخان آثاری که به منظر روستایی و فضاهای عمومی شهری توجه کرده باشند، تشویق ویژه خواهند شد.

جایزه ویژه بنیاد آقاخان تاکنون به سه معمار شاخص که عبارتند از:

رفعت چادرجی، حسن فتحی و جفری باوا اهدا شده است.

از طرح‌های معماری دریافت کننده این جایزه می‌توان به برج‌های دوقلوی پتروناس در مالزی، کتابخانه اسکندریه در مصر، مسجد العباس در يمن، احیای شهر تاریخی بیت المقدس و… اشاره کرد.

همچنین جایزه معماری ‌آقاخان به برخی از طرح‌ها و پروژه‌های معماری و مرمت انجام شده در ایران نیز تعلق گرفته است که عبارتند از:

• پروژه بازسازی بازار تبریز
• طراحی پل طبیعت تهران
• پناهگاه ساخته شده با کیسه شنی
• شوشتر نو
• باغ فردوسی در تهران
• مرمت چهلستون
• هشت بهشت
• عالی‌قاپو اصفهان

در حوزه موزه‌ها نیز، برنامه توسعه تعدادی از پروژه‌های موزه و نمایشگاهی از جمله موزه آقاخان در تورنتو کانادا در دستور کار قرار دارد.

همچنين حوزه موسیقی شبکه توسعه آقاخان نیز از نوازندگان سنتی جوامع مسلمان با هدف حفظ، انتقال و گسترش بیشتر موسیقی سنتی حمایت می‌کند.

از میان هیئت داوران جایزه معماری آقاخان می‌توان به افراد معتبر زیر اشاره کرد:

• نورمن فاستر
• محسن مصطفوی
• فرشید موسوی

پروژه پل طبیعت لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی برنده جایزه ‌معماری آقاخان 2016 است.

“پل طبیعت” یک سازه سه طبقه در اراضی عباس آباد است که برای عبور پیاده از بالای بزرگراه مدرس ساخته شده است.

عابران با گذر و توقف بر روی این پل شاهد مناظر شهر تهران از ارتفاع ۴۰ متری سطح زمین خواهند بود.

مساحت این پروژه هفت هزار متر مربع است و حدود ۷۳۰ متر مربع فضای سبز و ۴۸۰ متر مربع رستوران، کافی شاپ و فضاهای تفریحی همچنین ۵۱۰۰ متر مربع فضای پیاده روی دارد.

پل طبیعت یکی از بزرگ‌ترین پل‌های پیاده در خاورمیانه است که در طراحی سازه آن از جدیدترین تکنولوژی‌های ساخت سازه‌های فلزی استفاده شده است.

از دیگر نامزدهای ایرانی شرکت کننده در مراسم جایزه معماری آقاخان 2016 :

بازسازی “خانه منوچهری” کاشان

“خانه ۴۰ گره”

ALIOUNE DIOP UNIVERSITY LECTURE BUILDING

WARKA WATER

ASHINAGA UGANDA DORMITORY

 TADJOURAH SOS CHILDREN’S VILLAGE

 MUTTRAH FISH MARKET

 CONCRETE AT ALSERKAL AVENUE

MSHEIREB MUSEUMS

 AMBER DENIM LOOM SHED

TATARSTAN PUBLIC SPACES DEVELOPMENT PROGRAMME

 BEYAZIT STATE LIBRARY RENOVATION

کاری از گروه آموزشی استوارسازان