درز انبساط چیست؟

درز انبساط برای جلوگيری از خرابی‌های ناشی از انبساط و انقباض ساختمان بر اثر تغيير درجه حرارت محيط خارج يا جلوگيری از انتقال بار ساختمان قديمی مجاور به ساختمانی كه جديد احداث می‌شود.

همچنين در مواردی كه ساختمان بزرگ است و از چند بلوك متصل به هم تشكيل می‌شود.

بايد به كار بردن درز انبساط در محل مناسب پيش بينی شود.

حداقل فاصله‌ای از ساختمان با اجزای ساختمانی كه بايد در آن درز انبساط پيش‌بينی شود، به نوع:

ساختمان، تعداد طبقات، مصالح مصرفی و آب و هوای محل احداث بستگی دارد.

بنابراين بايد با مطالعه كافی محل اندازه آن را مهندس طراح تعيين كند.

در كليه ساختمان‌های فلزی كه طول آنها بيشتر از 50 متر باشد، بايد در طول ساختمان درز انبساط پيش‌بينی كرد.

اين طول مربوط به ساختمان‌های فلزی و بدون پوشش محافظ است كه نبايد از 50 متر و يا در ساختمان‌هایی با پوشش محافظ و در حالات خاص نبايد از يكصد متر تجاوز كند.

برای پوشاندن و پر كردن فواصل درز انبساط از مواردی استفاده می‌كنند كه قابليت ارتجاعی داشته باشد.

بايد دقت شود كه فاصله درز انبساط به هيچ وجه با مصالح بنایی يا ملات پر نگردد.

اگر در هنگام استقرار اسكلت فلزی، ستون‌هایی كه در مجاورت يك درز انبساط قرار دارند.

به طور موقت به وسيله قطعات فلزی متصل شده‌اند.

پس از استقرار، بايد اين اتصالات بريده شوند تا ساختمان در محل درز انبساط به كلی از قسمت مجاور خود جدا باشد.

درز انقطاع فضایی می‌باشد كه جهت جلوگيری از برخورد سازه‌های ساختمان‌هایی كه در مجاورت يكديگر قراردارند بايد در نظر گرفته شود.

در مواقعی همانند هنگام وقوع زمین لرزه درز انقطاع از برخورد دوسازه‌ی مجاور جلوگیری می‌نمايد.

خسارات ناشی از چنین حوادثی را كاهش می‌دهد.

هنگام وقوع زمين لرزه و يا هرگونه تنش وارده‌ی ديگری به ساختمان‌های مجاور با توجه به اينكه زمان نوسان يا پريود نوسان دو سازه با يكديگر متفاوت هست احتمال تشديد و برخورد دو سازه و تخريب بسيار بالا هست.

درز انقطاع برای کلیه ساختمان‌ها با هر شرایطی الزامی می‌باشد.

 همچنين حداقل درز انقطاع در تراز هر طبقه برابر 0.005 ارتفاع آن تراز از روی شالوده از مرز زمین مجاور است.

اين فاصله را می‌توان در محل‌های لازم با مصالح كم مقاومت كه در هنگام زلزله بر اثر برخورد دو ساختمان به آسانی مصالح مزبور خرد می‌شوند، پر كرد.

درز انقطاع فضایی است که بین دو ساختمان مجاور ایجاد می‌شود و دو ساختمان را از هم جدا می‌کند.

تا از برخورد و اثر دو ساختمان با یکدیگر مخصوصا در زمان زلزله جلوگیری شده و از خسارات و آسیب‌های ناشی از آن کاسته شود.

سازه پل نیز ممکن است تحت تاثیر انقباض و انبساط ناشی از تغییرات دمایی و دیگر عوامل محیطی قرار بگیرد و دچار آسیب شود.

برای رفع این مشکل و کاهش خسارات ناشی از عوامل ذکر شده، از درز انبساط پل استفاده می‌شود.

درز انبساط پل بین سازه پل و قسمت ثابت در ابتدا و انتهای پل نصب می‌گردد و انبساط و انقباض پل‌ها را جذب می‌کند.

این قطعات از لاستیک مخصوص و قطعات فولادی تشکیل شده و قابلیت ارتجاعی دارند.

اما اینکه چه تعداد درز انبساط برای یک سازه پل نیاز است یا اینکه فواصل درزهای  انبساط چقدر باشد، به عوامل زیادی بستگی دارد.

• نوع سازه پل
• تیپ زمین
• مصالح مصرفی
• شرایط جوی
• شکل هندسی سازه

باید بدانید که برای این کار باید اصولی را رعایت کنید تا بتوانید درزهای انبساط را به شکل مناسبی طراحی کنید.

نکته اول:

محل درز باید به صورت کامل از قسمت‌های مجاور جدا باشد و حتما باید توجه کنید که از هیچ مصالحی در این بخش استفاده نشود.

نکته دوم:

درزها حتما باید در کل ساختمان امتداد پیدا کنند تا ساختمان به شکل مناسبی بتواند در مقابل انبساط مقاومت کند.

پوشش‌های خارجی که برای این درزها انتخاب می‌کنید حتما باید این قابلیت را داشته باشند که در برابر عوامل بیرونی مانند:

باران، حرارت و فشار زیاد مقاومت کنند.

قبل از آن که اقدام به طراحی درزهای انبساط کنید باید حتما سعی کنید عوامل مختلف مانند:

محل ساختمان، تعداد طبقات ساختمان، نوع زمین و… را مورد بررسی قرار دهید.

بعد از آن که طراحی درز انبساط را به خوبی انجام شد زمان آن است که این درزها را نصب کنید.

برای نصب کردن این درزها باید به چند نکته توجه داشته باشید.

نکته:

اگر از ترکیب مناسب بتن استفاده نکنید ممکن است ترک‌هایی در بتن به وجود بیاید که می‌تواند برای شما مشکل ساز شود.

در شرایطی خاص ممکن است میان درزهای انبساطی انقباض‌هایی رخ دهد.

شما حتما باید این موضوع را پیش بینی کرده و متناسب با آن اقدام به نصب کنید.

ترک‌های کوچکی که ممکن است در حین این عملیات به وجود بیایند را نادیده نگیرید.

چرا که با گذر زمان ممکن است این ترک‌ها بزرگتر شده و برای شما مشکل ساز شوند.

شما می‌توانید از مصالحی مانند پر کننده درز، مواد آب بندی و … برای این درزها استفاده کنید.

یکی از این مشکلات این است که اگر این درزها به خوبی عایق کاری نشوند ممکن است باعث نشت آب شوند و آب به سراسر ساختمان راه پیدا کند.

یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است حشرات از طریق درزهای موجود وارد ساختمان شوند و باعث اذیت شدن شما شوند.

به همین علت است که این درزها حتما باید به شکلی مناسب طراحی شوند.

یکی ازمسائل مورد توجه در این امر انتخاب پوشش و پروفیل مناسب برای استفاده در محل درز انقطاع است.

زیرا انتخاب نامناسب پروفیل باعث به وجود آمدن مشکلات متعددی در زمینه‌های مختلف در سازه می‌شود.

پروفیل‌های درز انقطاع دارای تنوع بسیار زیادی از نظر ابعاد و کارایی می‌باشند.

عمدتا از جنس الومینیوم و در مدل‌های متنوع در دسترس می‌باشند.

این پروفیل‌ها از جنس آلومینیوم درجه یک و آنادایز سوپر مات و لاستیک‌های میانی با کیفت بالا مناسب تردد خودرو و محیط‌های اداری و تجاری مانند بیمارستان‌ها و مراکز فروش می‌باشد.

این پروفیل‌ها به صورت توکار و قبل از انجام مراحل نازک کاری قابل نصب می‌باشد.

از مزایای پروفیل درز انبساط ترافیکی مقاومت بالا در برابر تردد خودرو می‌باشد.

این پروفیل‌ها عدم ایجاد دست انداز در زمان عبور ترولی، سبد خرید فروشگاهی و برانکارد به همراه طول عمر بالا می‌باشد.

این پروفیل‌ها به راحتی تمامی تنش‌های حرارتی و حرکتی سازه را تحمل و دفع می‌کند.

این پروفیل‌ها به صورت روکار و بعد از انجام تمام مراحل نازک کاری قابل نصب می‌باشد.

از مزایای این پروفیل‌ها مقاومت بالا در برابر تردد خودرو می‌باشد.

از دیگر مزایای این پروفیل‌ها محافظت ساده به دلیل نصب بعد از اتمام عملیات بنایی به همراه طول عمر بالا می‌باشد.

این پروفیل‌ها به راحتی تمامی تنش‌های حرارتی و حرکتی سازه را تحمل و دفع می‌کند.

این پروفیل به صورت روکار با استفاده از پیچ و رولپلاک و چسب PU پلی اورتان قابل نصب می‌باشد.

مزایای این پروفیل‌ها استهلاک بسیار پایین نسبت به مدل‌های لاستیک دار و رطوبت بند بودن آن می‌باشد.

از دیگر مزایای این پروفیل‌ها طول عمر بالا و مقاومت در برابر ساییدگی است.

این پروفیل‌ها به راحتی تمامی تنش‌های حرارتی و حرکتی سازه را تحمل و دفع می‌کند.

روش نصب:

در نصب این پروفیل‌ها از چسب PU (پلی اورتان) استفاده شده که از خصوصیات این چسب شکل پذیری بالا با حفظ چسبندگی می‌باشد که باعث دفع تنش‌های سازه‌ای می‌شود.

امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد

نویسنده : سیدعلی منتظری

منبع : بخش مقالات تخصصی سایت استوارسازان