مقالات تخصصی معماری و عمران
ستون‌گذاری پلان‌های معماری در 7 گام
ستون‌گذاری پلان‌های معماری
مشکلی که اکثر معماران و بعضأ مهندسین سازه با آن دست به گریبان هستند، مشکل ستون‌گذاری پلان‌های معماری می‌باشد.
اما باید دقت کنید که ستون‌گذاری در پلان‌ها دقیقا همانند حل کردن یک مکعب روبیک می‌باشد.
اگر اصول حل مکعب روبیک را بدانید، می‌توانید به راحتی آن را حل کنید.
ستون‌گذاری هم اصول و قواعد خاص خودش را دارد که اگر شما این قواعد را بدانید.
صرف‌نظر از اینکه پلان شما چه نوع کاربری دارد یا چند طبقه است یا اسکلت آن بتنی یا فلزی باشد.
به راحتی می‌توانید بحث ستون‌گذاری به نحوه صحیح را انجام دهید.
تفاوت بارز مهندسان باتجربه و کم‌تجربه در امر ستون‌گذاری درکِ اصول ساده ستون‌گذاری می‌باشد.
در ابتدا باید مفهوم ستون‌گذاری پلان‌های معماری را بدانیم.
این مبحث باید برای ما جا بیفتد تا بتوانیم با یک دیدگاه منطقی به بحث ستون‌گذاری این کار را انجام دهیم.
مفهوم ستون در ساختمان چیست؟
در ابتدا باید این موضوع را گوشزد کنیم که ستون یک عضو قائم در ساختمان است که وظیفه آن انتقال بار (وزن ساختمان و المان‌های موجود در آن) به فونداسیون می‌باشد.
پس لازم است که در هر ساختمانی ستون داشته باشیم و این المان حیاتی و غیرقابل حذف شدن می‌باشد.
اگر ستون‌گذاری به شکل صحیح و اصولی انجام گیرد، ساختمان ساخته شده هم از نظر اقتصادی بهینه می‌باشد و هم از نظر مقاومت ایستایی مطلوبی در برابر زلزله دارد.
این نکته را بدانید که ستون باید در تمام طبقات بصورت یکپارچه اجرا شود.
بعنوان مثال نمی‌توان در پلان طبقه دوم یک نوع ستون‌گذاری داشته باشیم و درپلان طبقه سوم نوع دیگری ستونها را جانمایی کنیم و چیدمان ستونها را در هر طبقه تغییر دهیم.
پس بخاطر بسپارید که ستونها باید یکپارچه از بالا تا پایین بهم متصل باشند.
در ادامه چند نکته حائز اهمیت در باب ستون‌گذاری را یاد خواهیم گرفت.
چند نکته‌ی پایه‌ای در ستون‌گذاری یک پلان
- ستون‌گذاری پلان معماری یکی از اصلی‌ترین مواردی است که یک مهندس معمار باید بعد از به اتمام رساندن طراحی و قبل از ارائه به مهندس سازه (محاسب) آن را انجام دهد.
- به هیچ وجه یک پلان معماری را بدون ستون‌گذاری به مهندس سازه تحویل ندهید.
نکته: پایه و اساس ستون‌گذاری در تمامی ساختمان‌ها یکسان است که در ادامه، تمامی اصول را بر روی یک پلان واقعی باهم پیاده خواهیم کرد.
اصول 7 گانه ستون‌گذاری در پلان
قصد داریم در زمین شمالی، به عرض 9.60 به طول 33 متر یک ساختمان 3 طبقه روی پیلوت با کاربری مسکونی احداث کنیم.
لازم به یادآوری است که طبقه همکف پارکینگ می‌باشد و پلان‌های سه‌طبقه بالا مشابه با یکدیگر (تیپ) نیستند و اسکلت پروژه هم فلزی می‌باشد.
در ادامه اصول 7 گانه ستون‌گذاری را بر روی این پروژه را یاد خواهیم گرفت.
اصل اول ستون‌گذاری :
در ابتدای امر به سراغ اتاق پله می‌رویم و 4 ستون در 4 گوشه این بخش قرار می‌دهیم.
به چه دلایلی در اطراف اتاق پله و آسانسور ستون قرار می‌دهیم؟
1- برای تحمل و انتقال نیروی تیرها و شمشیری‌های راه پله و وزن دال زیرپله (رمپ پله) در اطراف اتاق پله و آسانسور، ستون قرار می‌دهیم.
2- برای اتصال تیر نیم طبقه به ستونها برای اجرای پاگرد پله‌ها
اصل دوم ستون‌گذاری :
در دومین گام باید در 4 رأس زمین (محدوده ساخت)، ستون‌گذاری کنیم.
اصل سوم ستون‌گذاری :
با توجه به ستونهای قرار داده شده در اطراف اتاق پله آسانسور و در 4 گوشه محدوده‌ساخت، سعی کنید الباقی ستونها را به صورت منظم جاگذاری کنید.
اصل چهارم ستون‌گذاری :
براساس ستون‌گذاری که تا اینجای کار انجام دادیم موارد زیر را باید چک کنیم :
1- ایده‌آل‌ترین فاصله ستونهای یک پروژه نباید از 4 متر کمتر و از 7 متر بیشتر باشد.
دلیل از بیان این فاصله‌ها، این است که اگر ستونها کمتر از 4 متر فاصله داشته باشند تعداد ستونهای یک پروژه زیاد می‌شود و از زیبایی و کیفیت پلان می‌کاهد.
علاوه بر این به المان‌های معماری و چیدمان فضاها آسیب می‌زنند و باعث سنگینی پروژه می‌گردد.
اگر فاصله ستونها از 7 متر بیشتر شود ابعاد تیرو ستونها بیش ازحد افزایش می‌یابد که این موضوع باعث افزایش قابل توجه هزینه‌های پروژه می‌گردد.
2- سعی کنید ستونها را تا حد امکان در دیوارها، کمد دیواری، فضاهایی که دید چندانی ندارد پنهان کنید تا از زیبایی ساختمان کم نکند.
اصل پنجم ستون‌گذاری :
سعی کنید ستونها را به شکل منظم و حتی الامکان با فاصله نسبتأ مساوی در پلان قرار دهید که این موضوع باعث بهبود عملکرد سازه‌ای پروژه می‌شود.
اصل ششم ستون‌گذاری :
اگر پلان‌های هر طبقه ساختمان شما مشابه به هم نبود (مانند این پروژه)، باید جانمایی ستونها را در تمامی طبقات چک کنید تا مبادا ستون‌گذاری انجام شده به پلان طبقات دیگر آسیب زده باشد.
بعنوان مثال یک ستون دقیقا در وسط اتاق خواب یا حمام یا…قرار نگرفته باشد.
اصل هفتم ستون‌گذاری :
ستون‌گذاری انجام شده را در پلان پارکینگ هم به دقت بررسی نمایید و موارد زیر را در آن چک کنید :
1- ستون‌گذاری انجام شده مانع حرکت اتومبیل‌ها نگردد.
2- فضای پرت و بلااستفاده ایجاد نشود.
3- سعی کنید ستونها را در درون دیوارها مخفی نمایید.
4- حواستان باشد یک ستون در وسط رمپ یا اتاق پله یا آسانسور یا…قرار نگرفته باشد.
به همین راحتی این پلان را ستون‌گذاری کردیم.
تذکرات مهم و طلایی در ستون‌گذاری
- در ستون‌گذاری پروژه به موقعیت قرارگیری داکت‌های تأسیساتی توجه کنید.
- سعی کنید چندبار ستون‌گذاری انجام شده را به دقت بررسی نمایید و کار خود را بهبود ببخشید و بعد به مهندس محاسب ارجاع دهید.
- اگر می‌خواهید شما را بعنوان یک متخصص در زمینه ستون‌گذاری بشناسند حتما اطلاعات سازه‌ای خود را افزایش دهید تا در صورت لزوم بتوانید سیستم‌های سازه‌ای متنوعی به کارفرمای خود پیشنهاد دهید.
کلام آخر
بر خلاف تصور، ستون‌گذاری پلان‌های معماری کار پیچیده‌ای نیست.
حتی در ساختمان‌هایی که پلان آنها بزرگتر و پیچیده‌تر و کاربری آنها بغیر از مسکونی است هم روال کار ستون‌گذاری به همین ترتیب انجام می‌شود.
برای اینکه بتوانید در امر ستون‌گذاری به یک فرد حرفه‌ای تبدیل شوید باید پلان‌های متعددی را برگزینید و عملیات ستون‌گذاری را روی آنها انجام دهید و با آزمودن اصول بالا و بررسی نقاط ضعف ستون‌گذاری خود، به یک دیدگاه نسبتأ کاملی در باب جانمایی ستونها برسید.
وقتی که پلانی به شما ارائه شد یا حتی خودتان پلانی را طراحی کردید بتوانید به شکل ایده‌آل و منطقی عملیات ستون‌گذاری پلان‌های معماری به روش صحیح را انجام دهید.
این آموزش بخش کوچکی از بسته آموزشی متخصص طراحی پلان و نقشه کشی می‌باشد.
برای تهیه این بسته آموزشی بر روی دکمه ذیل کلیک کنید.
امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد
نویسنده : سیدعلی منتظری
منبع : بخش مقالات تخصصی سایت استوارسازان
بسته آموزشی متخصص طراحی پلان و نقشه کشی امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد
مختصر مفید.عالی
ممنون . بسیار عالی بود .
مفید بود برام میتونم در تحقیقم استفاده کنم ؟
سلام وقتتون بخیر، بله بلامانع است.
سلام ممنون از توضیحات با ارزشتون
لطفا بهم بگین آیا وسط رمپ پارکینگ دو طرفه باتوجه به رعایت کردن عرض ماشین رو می‌شود یکی از ستونهای ساختمان وسط رمپ گذاشت
سلام و عرض ادب.
ممنون ار حضور شما.
بله امکان این موضوع فراهم هست البته مشروط به اینکه عرض رمپ استاندارد رعایت شود.
ممنون بابت اموزش های مفیدتون
بسیار عالی