سقف تیرچه یونولیت
سقف تیرچه یونولیت سقفی است که ترکیب تیرچه و بلوک سبک سیمانی یا بلوک سفالی میباشند.
این روش یکی از رایجترین روشهای اجرای سقفها است.
تمامی مصالح ساختمانی به جز فولاد، تحمل نیروهای کششی را ندارد.
در این صورت وجود بتن یا هر عضو دیگری علاوه بر اینکه کمکی به تحمل نیروهای وارده نمیکند بلکه بار مرده سقف یا دال را بالا میبرد.
برای تحمل آن به ناچار باید از فولاد بیشتری استفاده کرد.
بدین ترتیب در سقفهای تیرچه بلوک، ناحیه کشش حذف شده و فقط آن مقدار بتن که باید فولادهای کششی را در خود جای دهد نگهداری میشود.
حذف بتن کششی در سقفهای تیرچه بلوک که به وسیلهٔ بلوک یونولیتی جایگزین میشود.
باعث شده این نوع سقفها از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه باشد و روز به روز بر مصرف آن اضافه شود.
خلاصه آنکه سقف تیرچه بلوک عبارتند از تعدادی تیر T شکل که کنار یکدیگر قرار میگیرند.
اجزای تشکیل دهنده سقفهای تیرچه بلوک عبارتند از تیرچه، بلوک، بتن بالا یا درجا که در بالای سقف قرار میگیرد و باعث اتصال تیرچهها میشود که این امر باعث یکپارچه کار کردن اجزا میشود.
بتن به کار رفته نیز در قسمت فشاری سقف قرار میگیرد.
ویژگیهای سقف تیرچه یونولیت
به دلیل اینکه این پلیمر عایق خوبی در برابر صوت و حرارت است.
کاربردهای مهم آن در صنعت ساختمان و در ساخت بلوکهای سقفی و دیواری و پانلهای سهبعدی است.
همچنین از آن به عنوان عایق برودتی در سردخانهها و یخچالهای صنعتی و انواع یخدان و ترموس استفاده میشود.
دیگر کاربرد گستردهی آن استفاده در انواع بستهبندیها به عنوان ضربهگیر است.
بلوكهای سقفی از نوع پلياستايرن منبسط شده، در صورتی عملكرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت كه مواردی از قبيل ايمنی در برابر آتش، رواداریهای ابعادی، مقاومت مصالح، شكل هندسی و روش اجرايی مناسب در آن رعايت شود.
- به جای این که ۱۰ عدد بلوک سفالی در سقف قرار دهیم میتوان از یک بلوک یونولیتی استفاده کرد.
- باعث صرفه جویی در مصرف بتن و تیرچه میشود.
- از آن جایی که قسمت انتهایی این محصول دارای شیار است در نتیجه نیازی به رابیتس کاری ندارد و با کیفیت بالا و قابلیت اجرای خوب به گچ و خاک میچسبد.
- این محصول چه در هنگام تولید و چه در موقع نصب و حمل و نقل ضایعات و پرتی ندارد.
- سرعت نصب سقف را افزایش میدهد و اجرای آن را راحتتر میکند.
- در مصرف آب صرفهجویی میشود.
- به دلیل حمل راحت، در هزینه حمل و نقل صرفهجویی میشود.
- سقف را سبکتر میکند و همین امر باعث میشود که در هنگام زلزله خطرات ناشی از پرتاب و سقوط مصالح را به حداقل برساند.
- از نفوذ گرما، سرما، رطوبت و صدا جلوگیری میکند.
- تا ۲۰ دقیقه میتواند در برابر آتش مقاومت کند و نسوزد البته نوع EPS این گونه است.
- این محصول در هنگام آتشسوزی دود نمیکند.
- مصرف فولاد را کاهش میدهد.
- در قالب بندی صرفه جویی میکند.
مراحل نصب سقف تیرچه یونولیت
تیرچهها را بر روی سقف بین تیرآهنها قرار میدهند با حدود فاصله ۵۰ سانتیمتری و پس از آن بلوکها را در وسط این تیرچهها قرار میدهند تا کامل سقف را بپوشاند.
پس از آن که بلوکگذاری کامل شد میلگردهای مش توری را روی سقف قرار می دهند تا کاملا روی بلوک ها را پوشش دهد.
سپس بتنها را بر روی سقف ریخته و ابتدا به صورت دستی و بعد با یک دستگاه که دارای غلتک است سیمانهای روی سقف را صاف میکنند.
سیمانها روی بلوکها و تمامی درزهای بین بلوک ها قرار میگیرد تا کامل سقف را بپوشاند و محکم شود.
کاربرد سقف تیرچه یونولیت
گچبریهای پیش ساخته دکوراتیو
عایقکاری حرارتی و رطوبتی ساختمانها
در ساخت قطعات سبک پیشساخته و صنعتیسازی جهت ساختمانها
لایه میانی ساندویچ پانلها
عنوان مناسبترین عایق در سردخانهها
در زیر پوشش سقف سولهها و شیروانیها به جای پشم شیشه
بلوكهای يونوليتی در صنعت ساختمان
بلوكهای يونوليتی مدتی است كه برای ساختمانسازی در کشور و در آپارتمانهای بلند به دليل سبكی و كم هزينه بودن مورد استقبال انبوهسازان قرار گرفته است.
اين بلوكها در دو نوع قابل اشتعال و غير قابل اشتعال در بازار عرضه میشوند.
وزن هر قطعه بلوك سيمانی كه در ساختمانسازی به كار میرود، ۱۵ كيلوگرم است.
در حالی كه وزن بلوكهای يونوليتی بسيار ناچيز است و تا اندازه بسيار زيادی موجب پايين آوردن وزن ساختمان میشود.
با وجود پوشش نسوزی كه زير و روی اين بلوك را محصور كرده، در صورت آتش سوزی در ساختمان، اين بلوكها تنها تا ۲۰ دقيقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند.
ايمنی اماكن مسكونی در برابر حريق و حادثه از جمله مواردی است كه بايد از نظر ايمنی شهری مورد توجه قرار گيرد.
در ايمنی يك ساختمان موارد زيادی نقش دارد كه میتوان به مصالح به كار رفته در آن به عنوان يكی از مهمترين موارد اشاره كرد.
بلوكهای پلیاستايرن به دليل سبكی وزن خود، وزن نهايی ساختمان را كم میكنند.
به همين دليل در ساختمانسازی مورد استفاده قرار میگيرند.
این نوع بلوكها در برابر زلزله ايمن هستند.
اما در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست میدهند و تنها اشكال اين بلوکها، كمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری آنها است.
يونوليت جاذب صوتی بهتری نسبت به بتن است و عايق صوت برتری محسوب نمیشود و به همين دليل يونوليت به تنهايی تاثيری در افت صوت ندارد.
تنها در صورتی كه بين ديوار دو جداره، يونوليت به كار رود، افت صوتی افزايش میيابد.
همچنين عايقهای حرارتی هم به تنهايی عايق صوت نيستند و در صورتی كه داخل سيستم قرار بگيرند، میتوانند موجب كاهش صوت شوند.
مزايای استفاده از سقف تیرچه یونولیت
- امکان جايگزينی يک عدد بلوک ۲/۵ kg پلیاستايرن به جای ده عدد بلوک سفالی با وزن ۱۲۰kg
- ۲۵٪ صرفهجويی در هزينه فونداسيون و اسکلت با در نظر گرفتن وزن کم بلوکها
- صرفهجويی در مصرف تيرچه به علت عرض مناسب بلوکها
- سرعت و سهولت در اجرای سقف و عدم وجود پرت و ضايعات در حمل و نقل به طبقات استفاده از اين بلوکها مورد حمايت سازمان بهينهسازی مصرف سوخت است.
- سبک بودن اين بلوکها خطرات ناشی از سقوط مصالح را در زمان زلزله به حداقل میرساند.
- با توجه به نوع مواد پلیاستايرن انبساطی اين بلوکها بهترين عايق از نظر نفوذ رطوبت، گرما، سرما و صدا هستند و تا ۷۰% از اتلاف انرژی جلوگيری میکند.
معایب استفاده از سقف تیرچه یونولیت
پرنشدن تیرچهها از بتن:
در اجرای سقف با یونولیت، یونولیتها از هر طرف مقدار زیادی از فضای داخل تیرچهها را اشغال میکنند و فضای چندانی برای بتن باقی نمیماند.
همچنین ویبره هم بخوبی امکان پذیر نیست در نتیجه تیرچهها در زمان بارگذاری و زلزله عملکرد ضعیفی دارند.
افزایش تلفات جانی در هنگام آتش سوزی:
در سقف تیرچه یونولیت، گچکاری معمولاً مستقیم روی یونولیت انجام میگیرد.
لذا در هنگام آتشسوزی احتمالی در ساختمان، یونولیت در اثر حرارت حجم خود را از دست داده و ذوب میشود و به صورت قطرههای شعله ور به همراه گچ سقف بر سر ساکنین فرو میریزد.
در صورتی که از یونولیت نوع کندسوز استفاده نشده باشد یونولیت به شعله ور شدن آتش نیز کمک میکند.
ترک خوردن گچ سقف:
معمولاً گچ سقف در محل تیرهای فرعی و محل اتصال یونولیت با تیرچهها به دلایل مختلف از جمله تفاوت ضریب انبساط، سطح گچ ترکهای زیادی میخورد.
الزامات ایمنی در برابر آتش
برای حفاظت از بلوکها و جلوگیری از برخورد مستقیم هر گونه حریق احتمالی با آنها، لازم است زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود.
این پوشش باید به تیرها و تیرچهها متصل و مهار شود.
اتصال مستقیم به بلوک پلیاستایرن (گچکاری مستقیم روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی) به تنهایی مجاز نیست.
دیوارهای بین واحدهای مستقل در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند.
این دیوارها باید از لایه بلوکهای یونولیتی عبور کرده و تا زیر سقف سازهای (یعنی زیر تیرچه یا بتن) امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح ضد حریق استفاده شود.
به گونهای که بلوکهای پلیاستایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هرگونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شدهاند، جلوگیری شود.
بلوکهای یونولیت در محل کارگاه ساختمانی، دور از هرگونه مواد قابل اشتعال نگهداری شوند.
محل نگهداری باید طوری باشد که از احتمال ریزش یا تماس برادههای داغ یا جرقههای ناشی از جوشکاری یا هرگونه شئی داغ دیگر با بلوکها پیشگیری شود.
محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هرگونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار اصلی جلوگیری شود.
اندازه و وزن سقف تیرچه یونولیت
یونولیت به صورت بلوکهای سقفی و ورق با ضخامت و دانسیتههای مختلف تولید میشود.
ورقهای یونولیت برای عایق بندی دیوارها و کف ساختمان، قالببندی فونداسیون و بعضی قسمتهای ستون و اسکلت بتنی به کار میرود.
بلوک سقفی یونولیتی نیز به عنوان پرکننده مابین تیرچههای سقف استفاده میشود.
یونولیتهای کرومیتی به دلیل پهنای بیشتر و امکان شکسته شدن در هنگام بتن ریزی سقفها میبایست از کیفیت بهتری برخوردار باشد.
اندازه یونولیتهای سقفی
یونولیت تیرچه فندوله یا بتنی با طول ۲ متر، عرض ۵۰ سانتیمتر و ارتفاع ۲۰ و ۲۵ سانت
یونولیت تیرچه کرومیت یا فلزی با طول ۱ یا ۲ متر، عرض ۶۵ و ارتفاع ۲۰ و ۲۵ سانتیمتر
یونولیت تیرچه پیش تنیده با طول ۲ متر، عرض ۵۰ و ارتفاع ۱۵
یونولیت حفره دار با طول ۱۱۰ سانتیمتر، عرض ۵۰ و ارتفاع ۲۵
یونولیت حفره دار به دلیل داشتن سوراخهایی در طول آن از خاصیت اکوستیک بیشتری در برابر صوت و عایق بودن در برابر سرما و گرما برخوردار است.
اجزای سقف تیرچه یونولیت
تیرها:
از المانهای اصلی تشکیل دهنده سقف تیرچه یونولیت است که به همراه ستونها، قابهای ساختمان (اسکلت سازه) را تشکیل میدهند.
تیرها، تکیهگاه تیرچهها هستند و بار سقف را به ستونها منتقل میکنند.
تیرها میتوانند فولادی یا بتنی باشند.
تیرچهها:
در سقف تیرچه یونولیت تیرچهها نقش تیرهای فرعی را دارند که در فواصل معین از هم قرار میگیرند و بین آنها با یونولیت پر میشود.
بلوکهای یونولیتی:
بلوکهای یونولیتی در فواصل تیرچهها قرار گرفته و نقش پر کننده را دارند.
در گذشته به جای یونولیت از بلوکهای سفالی به این منظور استفاده میشد.
از معایب بلوکهای سفالی سنگین بودن، سختی اجرا و پرت زیاد مصالح سفالی هنگام تخلیه، بارگیری، جابه جایی و اجرا بود.
بزرگترین مزیت بلوکهای یونولیتی سبک بودن آنها است که باعث سبک شدن سقفها میشود.
در نتیجه طراحان سازه میتوانند بارهای مرده وارد بر کفها را کاهش دهند و با مقاطع کوچکتر و سبکتری سازه را طراحی نمایند.
ژوئن (Tie Beam):
ژوئنها، میلگردهای عرضی هستند که به صورت عمود بر تیرچهها اجرا میشوند.
برای ایجاد انسجام بیشتر در سقف، برای دهانههای ۴٫۵ متر به بالا به کار میروند.
یکی از کارکردهای مهم ژوئن کاهش قابل توجه لرزش سقف هنگام راه رفتن، دویدن و … بر روی آن است.
ژوئن شامل دو میلگرد فوقانی و تحتانی با قطر معمولا ۱۴ میباشد که در فواصل ۵۰ سانتیمتر با یک قلاب شکل به یکدیگر پیوسته شدهاند.
هر دو میلگرد باید از لا به لای تیرچهها عبور کرده و با مفتول به آنها بسته شوند.
خیلی از اوقات کارگران برای راحتی کار میلگرد فوقانی را از روی تیرچهها عبور میدهند که اشتباه است.
اُتکا:
میلگردی است با شکل هندسی خاص که به دو صورت یک طرفه و دو طرفه ساخته میشود.
در حالت یک طرفه یک سر آن به طول حداقل ۶۰ سانتیمتر از سر تیرچه وارد آن میشود و سر دیگر دور تیر کلاف میگردد.
ابتدا و انتهای اتکا قلاب ۱۸۰ درجه ایجاد میشود.
در حالت دو طرفه هر دو سر اتکا به طول ۶۰ سانتیمتر درون تیرچه قرار میگیرد.
خاموت محل اتصال تیر به ستون:
برای تقویت و پیوستگی بیشتر اتصالات تیر به ستون در سازههای بتنی باید این خاموت اجرا گردد.
متاسفانه نسبت به اجرای آن در خیلی از ساخت و سازهای بتنی، کوتاهی میگردد.
این خاموت باید در فاصله بین آرماتورهای بالا و پایین تیر، به تعداد حداقل سه عدد، دور آرماتورهای ستون کلاف گردد.
اما معمولا به دلیل عدم پیش بینی قبلی یا تنبلی پیمانکار، طبق اولویت اجرا نمیگردد.
در نتیجه پس از تکمیل آرماتوربندی سقفها و تیرچهریزی، شرایط اجرای این خاموتها سخت شده.
در غیاب مهندس ناظر و یا عدم توجه به این موضوع از اجرای آن صرف نظر میشود.
مهندس ناظر و مجری باید پیمان کار یا سازنده را ملزم به اجرای این دیتایل مهم سازهای نمایند.
در صورتی که آرماتوربندی تیرها پایان یافته باشد، اجرای این خاموتها به صورت کلاف دو طرفه U a شکل با تعداد و کیفیت کمتر امکانپذیر است.
آرماتورهای حرارتی:
آرماتورهای با نمره ۶ یا ۸ هستند که در انتهای کار به صورت موازی (عمود بر تیرچه ها) یا به صورت شبکه با خانه های ۲۵×۲۵ سانتیمتر اجرا میشود و پوشش بتنی روی تیرچهها را مسلح مینماید.
انواع تیرچه
تیرچه کرومیت:
جنس این نوع تیرچهها فلزی است.
تیرچه بتنی:
جنس پاشنه این تیرچه از بتن است.
تیرچه فوندلهای با پاشنه سفالی:
در پاشنه این تیرچهها از فوندولههای سفالی به عنوان قالب استفاده میشود.
به کارگیری این تیرچهها، با ابلاغیه سازمان نظام مهندسی استان تهران و سازمان استاندارد، ممنوع اعلام شده است.
اما در بعضی از شهرها همچنان مورد استفاده قرار میگیرد.
تیرچه کرومیت معمولا در اسکلت فولادی استفاده میشود.
صلیب تیرچه بتنی از تیرچه کرومیت و تیرچه پاشنه سفالی بیشتر است.
از تیرچه بتنی هم در سازه بتنی و هم در سازه فولادی میتوان استفاده نمود.
اجرای سقف تیرچه یونولیت
تیرچه دوبل در پارکینگ:
در طبقاتی که کاربری پارکینگ دارد، اگر در نقشه سازه دیتایل جداگانهای برای تیرچه تک برای این سقفها دیده نشده باشد، می بایست تیرچه ها به صورت دوبل اجرا گردد.
یعنی به جای هر تیرچه تک از یک جفت تیرچه در کنار هم استفاده نمود.
اطمینان از اجرای میلگرد تقویتی در تیرچههای آماده:
با توجه به طول هر دهانه، دیتایلهای اجرایی تیرچهها متفاوت است.
هر چقدر طول دهانه بیشتر میشود نمره و تعداد تیرچهها بیشتر میشود.
در دهانههای کوتاه اجرای معمولا اجرا دو میلگرد در پاشنه تیرچه کفایت میکند.
اما در دهانههای بلندتر، در پاشنه تیرچه سه عدد تیرچه به کار میرود.
یعنی یک عدد تیرچه در وسط پاشنه به عنوان تقویتی اضافه میگردد.
بعضی از کارگاههای تولید تیرچههای آماده در این مورد تقلب میکنند و تیرچه وسطی را به صورت کامل اجرا نمیکنند یا از تیرچههای پرتی و وصله خورده استفاده میکنند.
در تهیه تیرچههای آماده حتما از تولیدکنندگانی که معتبر هستند و دارای پروانه استاندارد هستند، تیرچهها را تهیه بفرمایید.
در آموزش نقشهخوانی و نکات اجرایی سازههای بتنی،به صورت کامل در مورد تقلبهایی که در تولید و اجرای سقف تیرچه یونولیت انجام میشود و نحوه تشخیص آنها توضیح دادهایم.
توجه به جهت تیرچهها در نقشه هنگام تیرچهریزی سقف تیرچه یونولیت:
جهت تیرچهها، توسط طراح سازه تعیین میشود و در نقشهها نمایش داده میشود.
در تعیین جهت تیرچهها در هر دهانه اصولی وجود دارد که میبایست از آنها در تعیین جهت تیرچهها تبعیت نمود.
یکی از آیتمهایی که در جلسه پنجم آموزش طراحی سازههای بتنی یاد میگیریم، نحوه تعیین جهت تیرچهریزی در دهانههای مختلف سقف تیرچه یونولیت است.
جهتی که در نقشه برای تیرچهها نمایش داده شده است، همان جهتی است که در طراحی سازه لحاظ شده است.
لذا جهت تیرچهریزی سقفها باید دقیقا مطابق نقشهها انجام شود.
شکستن سفال داخل تیرچهها (در تیرچههای پاشنه سفالی):
استفاده از تیرچههای پاشنه فوندلهای در تهران و حومه ممنوع است.
در سایر شهرستانها هم ناظران محترم بایستی از سازمان نظام مهندسی استان مربوطه استعلام نمایند.
هر چند بهتر است حتی الامکان از بکارگیری این نوع تیرچهها پرهیز کرد.
در صورت مجاز بودن و استفاده از این نوع تیرچهها، هنگام قرار دادن تیرچهها، هنگام قرار دادن تیرچهها، طولی از سر تیرچه را که درون تیر قرار میگیرد، باید فاقد پاشنه سفالی باشد.
چرا که سفال از جنس خاک است و با بتن تیر، پیوستگی مناسبی ایجاد نمیکند.
رعایت کاور تیر، در اجرای بلوکهای پلیاستایرن یا یونولیتی:
بسیار اتفاق میافتد که ینونولیتهای مجاور تیرها به میلگرد تیرها چسبیده و مانع از ایجاد پوشش بتنی لازم میشود.
باید آن قسمت از یونولیت بریده شود تا حداقل میزان کاور، رعایت گردد.
امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد
نویسنده : سیدعلی منتظری
منبع : بخش مقالات تخصصی سایت استوارسازان
سلام، یک سوال سقف خانه ما بر اثر. آتش سوزی ساندویچ پانل یونیلیت بوده سوخته حجمش خیلی کم شده فرو رفتگی ایجاد شده
میخواستیم ادامه کار گچ کاری انجام بدیم مه متاسفانه این اتفاق افتاد
راه حل این کار چیست باید چکار کنیم با سقف ؟
خیلی عالی بود مهندس
ارادت، عزیزید.
قربان شما ارادت.
خیلی عالی ومفید بود انشاله درساختمان سازی همه این اصول رعایت بشه .ممنون
سلامت باشید مهندس.
مرسی از شما بابت انرژی مثبتتون.
انشالله
بسیار عالی بود اقای منتظری…
خواهش میکنم.
باعث افتخاره که از مقاله خوشتون اومد…