سلام عرض می‌کنم خدمت همراهان همیشگی سایت استوارسازان امیدوارم که حالتون در پناه خداوند متعال عالی باشه.

در این ویدئو قصد داریم نکاتی که در طراحی سرویس بهداشتی حائز اهمیت است اما کمتر کسی به این نکات توجه می‌کند را خدمتتون توضیح بدیم.

—

سرویس بهداشتی فضایی دارای تهویه و روشنایی لازم مطابق مقررات مربوط که به امکانات و لوازمی تجهیز شده، تا به منظور بهداشت ساکنان و استفاده‌کنندگان ساختمان مورد استفاده قرار گیرد.

این فضاها شامل توالت بهداشتی (شرقی – فرنگی)، دستشویی و حمام و فضای شستشوی وسایل نظافت می‌باشد.

فضاهای بهداشتی به طور کلی از نظر نوع استفاده بر سه دسته‌اند:

الف: فضاهای بهداشتی خصوصی، که برای استفاده افرادی معین در یک دوره زمانی مانند ساکنان فضاهای اقامت یا گروهی مشخص از افراد از جمله کارکنان ثابت یک تصرف اداری، در نظر گرفته می‌شود.

ب: فضاهای بهداشتی عمومی، که برای استفاده عموم افراد در نظر گرفته می‌شوند.

مانند فضاهای بهداشتی در ساختمان‌ها و فضاهای عمومی، یا فضاهای اختصاص یافته به

مراجعه‌کنندگان در تصرف‌های اداری و یا تجاری.

پ: فضاهای بهداشتی خاص، که در تصرف‌ها و فضاهایی مانند بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی و آسایشگاه‌ها برای نیازهای خاص استفاده‌کنندگان تهیه می‌شوند و باید از مشخصات و الزامات مختص خود پیروی نمایند.

در هر خانه معمولاً یک سرویس بهداشتی شامل توالت و دستشویی نزدیک ورودی و بخش عمومی خانه و یک حمام در بخش خصوصی خانه طراحی می‌شود.

در خانه‌های بزرگتری که امکانات بیشتری دارا هستند، می‌توان حمام اتاق والدین را مستقل از حمام عمومی در نظر گرفت.

در برخی خانه‌ها برای اتاق خواب مهمان و تک‌تک اتاق‌های خواب، نیز سرویس‌های بهداشتی مجزا پیش‌بینی می‌شود.

در سرویس‌های بهداشتی لازم است به فرم و ابعاد عناصر اصلی این فضاها یعنی توالت (تخت یا فرنگی)، دستشویی، وان و زیردوشی توجه داشت.

در چیدمان این وسایل باید به ابعاد و اندازه‌های لازم جهت استفاده عملی، حریم و فاصله‌های موردنیاز در اطرافشان و جهت‌گیری درست آنها (مثلاً توالت نباید رو یا پشت به قبله باشد) دقت داشت.

در ورودی سرویس، می‌بایست به فضایی که هنگام باز شدن درب، اشغال می‌شود توجه گردد.

ارتباط سرویس با دیگر فضاها:

صرفه‌جویی در هزینه و همچنین دلایل فنی، فضاهای تر همچون حمام توالت و آشپزخانه باید به گونه‌ای در طرح جانمایی شوند که بتوانند از سیستم لوله‌کشی مشترک استفاده نمایند.

در آپارتمان‌ها و خانه‌های چند طبقه، دیوارهای حمام‌ها و توالت‌ها می‌بایست تا حد امکان به روی هم قرارگیرند.

این امر باعث کاهش هزینه‌ها شده که از لحاظ عایق‌بندی صدا بسیار ضروری می‌باشد.

الزامات کلی:

سطوح زیربنا، ابعاد و ارتفاع داخلى، نورگیری و تهویه در فضاهای بهداشتی نباید از مقادیر مشخص شده در این مقررات کمتر باشد.

حداقل اندازه‌های سطح کف و ابعاد این فضاها باید خارج از کمدهای دیواری توکار، طاقچه‌ها و آستانه درها و پنجره‌ها اندازه‌گیری و کنترل شود مگر آن که در مواردی به گونه‌ای دیگر بیان شده باشد.

دسترسی به تنها فضای بهداشتی تصرف مسکونی نباید مستقیماً از یکی از فضاهای اقامت باشد.

در ساختمان‌های دارای یک فضای اقامت یا دارای مساحت کمتر از ۷۵ مترمربع با حداکثر دو اتاق می‌توان دسترسی به تنها حمام تصرف مسکونی را از یکی از اتاق‌ها قرار داد.

در صورتی که از فضای نشیمن عمومی یا سالن دید به داخل فضای بهداشتی وجود داشته باشد، استفاده از فضای بهداشتی توام مجاز نیست و باید فضایی به عنوان پیش ورودی در آن تعبیه شود که با در از سایر قسمت‌های آن جدا گردد.

نصب کاسه‌ی روشویی در فضای پیش ورودی مجاز است، مشروط بر آن که در حرکت و دسترسی به سایر قسمت‌های فضای بهداشتی اختلال ایجاد ننماید.

تعبیه فضاهای بهداشتی (مستراح) در هر شرایط نباید در راستای جهت قبله صورت گیرد.

اندازه‌های فضاهای بهداشتی در طراحی:

سرویس بهداشتی:

اندازه افقی تمام شده برای ضلع کوچکتر هر فضای بهداشتی در هیچ شرایطی نباید از 1/10 متر کمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه‌ای دیگر تعیین شده باشد.

نکته: حداقل ابعاد مناسب سرویس بهداشتی برای آزمون طراحی نظام مهندسی، 1/20*1/60 یا 1/40*1/60 متر در نظر گرفته می‌شود.

ارتفاع فضاهای بهداشتی در هر قسمت که فرد به طور معمول به صورت ایستاده است نباید از 210 سانتیمتر کمتر باشد مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی به گونه‌ای دیگر تعیین شده باشد.

نکته: ارتفاع درب سرویس‌ها حداقل 2/10 بوده، در صورتی که ارتفاع فضای آزاد سرویس هم حداقل 2/10 بیان شده، لذا توصیه می‌گردد ارتفاع سرویس بهداشتی بیشتر از 2/10 درنظر گرفته شود.

حمام:

در صورتی که محدوده‌ای به عنوان پیش ورودی در داخل فضای دوش مستقل پیش‌بینی شود یکی از ابعاد فضای دوش باید حداقل 1/50 متر باشد.

حداقل ابعاد مناسب جهت طراحی سرویس حمام، 1/50*1/80 یا 1/60 در 2/00 متر با ارتفاع حداقل 2/10 متر می‌باشد.

نورگیری و تهویه سرویس:

 سطح بازشوی الزامی در صورت تعویض هوای طبیعی در فضاهای بهداشتی حداقل 0/18 مترمربع است.

نورگیری و تعویض هوای طبیعی برای فضاهای بهداشتی الزامی نیست و می‌توان آنها را

بصورت مصنوعی تأمین نمود.

تهویه مصنوعی سرویس‌های بهداشتی، از طریق تعبيه داکت فراهم می‌شود.

ابعاد این داکت با در نظر گرفتن فضای مفید داکت، حداقل 0/40*0/40 می‌باشد.

توجه شود، به ازای قرارگیری هر فضای بهداشتی مازاد در کنار داکت، می‌بایست ابعاد داکت نیز افزایش یابد.

نکته: جهت تأمین تهویه موردنیاز سرویس‌های بهداشتی، از اعمال پنجره در نمای اصلی یا پاسیو پرهیز گردد.

کفسازی و پوشش دیوار:

در تمام ساختمان‌ها، دیوارهای دستشویی و توالت باید تا ارتفاع 1/20 متر و

در حمام حداقل 2/00 متر از کف، با کاشی یا دیگر مصالح قابل شستشو پوشیده شوند.

فضای باز و نیمه باز:

فضاهای نیمه باز، در میان دو فضای باز و بسته واقع می‌شوند و نقطه اشتراک آن دو می‌باشند.

این فضاها ضمن اینکه به فضای بسته متصل می‌باشند، در مقابل فضای باز نیز قرار دارند.

در فضاهای نیمه باز می‌توان از هوای آزاد منظره زیبا لذت برد و در عین حال از تابش شدید آفتاب و ریزش باران در امان ماند.

در پکیج متخصص طراحی پلان و نقشه کشی بصورت کامل با ضوابط شهرداری، ضوابط آتش‌نشانی و قوانین نظام مهندسی به جهت کشیدن نقشه‌ها و طراحی پلان آشنا خواهید شد و اگر قصد دارید واقعا نقشه کشی را بصورت اصولی و حرفه ای بیاموزید و از پس طراحی نقشه های ساختمانی بربیایید ویدئو پایین را مشاهده کنید!

آموزشی که در بالا مشاهده کرده‌اید، بخش خیلی کوچکی از بسته آموزشی طراحی پلان و نقشه کشی است.

پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری این موارد، فیلم زیر را مشاهده کنید.

مرجع تخصصی برای یادگیری ضوابط شهرداری، طراحی پلان و نقشه کشی در کشور!

مدرس: مهندس سید علی منتظری

کاری از گروه آموزشی استوارسازان