روش های عمل آوری بتن همراه با نکات اجرایی

آشنایی با شیوه های عمل آوری بتن

عمل آوری بتن:

عمل آوری بتن یعنی نگهداشتن مقدار رطوبت و دمای بتن درحد موردقبول در طی دوره‌های مشخص که بلافاصله پس از بتن‌ریزی و اتمام عملیات پرداخت آغاز می‌شود.

عمل آوری بتن بر خواص بتن سخت شده مانند دوام، مقاومت، آب‌بندی، مقاومت سایشی، ثبات حجمی و مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن و نمک‌های یخ‌زدا تأثیر به سزایی می‌گذارد.

بنابراین اهداف عمل آوری عبارتند از:

جلوگیری از کاهش رطوبت بتن (یا تأمین رطوبت از دست رفته)
حفظ دمای بتن درحد مطلوب به مدت زمانی معین
پوشش‌های پارچه‌ای اشباع شده با آب (مانند گونی) پارچه‌های کتانی ضخیم، پتو یا پارچه‌های دیگری که رطوبت را در خود نگه می‌دارند معمولاً برای عمل آوری بتن به کار گرفته می‌شوند.

روش‌ها و مواد عمل آوری بتن:

بتن را می‌توان به کمک سه روش عمل آوری، مرطوب (و در مواردی در دمایی مساعد) نگه داشت:
روش‌هایی که با اشباع کردن محیط پیرامون بتن، حضور آب اختلاط در بتن را در دوره لخت شدن اولیه حفظ می‌کنند.
این روش‌ها شامل ایجاد برکه یا غوطه‌ور کردن، آب‌پاشی یا مه‌زایی و پوشش‌های خیس اشباع شده هستند.
چنین روش‌هایی باعث مقداری خنک شدن از طریق تبخیر می‌شوند که در هوای گرم سودمند است.
روش‌هایی که از طريق اندود کردن سطح، از کاهش آب اختلاط بتن جلوگیری می‌کنند.

این کار را می‌توان از طریق پوشاندن بتن با کاغذ نفوذناپذیر یا ورقه‌های نایلون یا به وسیله اعمال ترکیبات عمل آوری غشاساز انجام داد.

روش‌هایی که با تأمین حرارت و رطوبت اضافی برای بتن، رشد مقاوت آن را تسریع می‌کنند.

این کار معمولاً با بخار زنده، سیم پیچ‌های گرمازا، و قالب‌ها یا بالشتک‌هایی که با برق گرم می‌شوند انجام می‌گیرد.

انتخاب روش یا ترکیبی از روش‌های عمل آوری به عواملی از جمله در دسترس بودن مواد عمل آوری، اندازه و شکل بتن، تجهیزات و وسایل تولید (در محل یا در یک کارخانه)، زیبایی ظاهری و ملاحظات اقتصادی بستگی دارد.

مدت مراقبت:

مدت مراقبت به عواملی نظیر نوع سیمان، مقاومت مورد نظر، نسبت سطوح نمایان به حجم، شرایط آب و هوایی به هنگام ساخت و ریختن بتن و نهایتاً شرایط محیطی بستگی دارد.

مدت مراقبت سازه‌های مختلف به قرار زیر است:

1- دال‌ها:

حداقل زمان مراقبت و عمل آوری دال‌ها چنانچه متوسط دمای روزانه بالاتر از پنج درجه سانتیگراد باشد، کمترین دو مقدار زیر است:

هفت روز
زمان لازم برای کسب 70 درصد مقاومت فشاری یا خمشی خواسته شده در حالی که متوسط دمای روزانه از کمتر پنج درجه سلسیوس باشد.

2- اعضا و قطعات سازه‌ای (دیوارها – ستون‌ها – دال‌ها و تیرها) (به جز دال‌هایی که روی زمین ریخته می‌شود):
در صورتی که متوسط دمای محیط بالای 5 درجه سلسیوس باشد، حداقل زمان مراقبت، کمترین دو مقدار زیر است:

هفت روز
زمان لازم برای کسب هفتاد درصد مقاومت فشاری یا خمشی تعیین شده

برای بعضی از سازه‌های بتنی نظیر ستون‌ها که مقاومت 40 مگاپاسکال یا بیشتر مورد نظر می‌باشد، باید مراقبت را تا 28 روز یا بیشتر ادامه داد.

3- بتن‌های پیش‌ساخته:

عمل آوردن اعضای پیش‌ساخته با بخار تحت فشار جو در دمای 50 تا 85 درجه سلسیوس و در مدت زمانی بین 12 تا 72 ساعت صورت می‌گیرد.
چنانچه عمل آوردن با بخار و تحت فشار صورت گیرد، درجه حرارت 165 تا 190 درجه سلسیوس و مدت مراقبت حسب مورد 5 تا 36 ساعت خواهد بود.

4- قالب‌های لغزنده قائم:

برای مراقبت از بتن تازه در بیرون سیلو از برزنت‌هایی که مرتباً آبپاشی می‌شود و همراه با سکوی کار حرکت می‌کند، استفاده می‌شود، چنانچه این تدابیر برای مراقبت از بتن کفایت ننماید، می‌توان از چتایی استفاده نمود.
دمای داخل سیلو در هوای سرد، همواره باید بیش از 15 درجه سلسیوس باشد.

5- سقف‌های پوسته‌ای:

سقف‌های پوسته‌ای نازک باید با دقت کامل عمل آورده شوند.
به علت شرایط خاص این نوع سازه‌ها و به علت عدم رعایت دستورالعمل‌های فنی مراقبت از بتن در مراحل اولیه گیرش، امکان بروز ترک‌های سطحی در اثر جمع‌شدگی بسیار است.
در آب و هوای گرم برای مراقبت و عمل آوردن، روش آبیاری بارانی و پس از آن پوشاندن سازه با کرباس با گونی خیس و آبیاری مداوم توصیه می‌شود.
در شرایط آب و هوایی معمولی، 5 تا 20 درجه سلسیوس، عمل آوردن بتن به طور معمول انجام می‌پذیرد.