پل صدر
پل صدر یکی از عریضترین پلهای تهران است که در تقاطع خیابان دکتر شریعتی و بزرگراه آیتالله صدر واقع شده و به چند راه اصلی منتهی میشود.
کلید این پل در سال ۱۳۹۰ رقم زده شد.
این پل از نظر ارتفاع، یازدهمین پل برتر جهان است.
احداث پل صدر در امتداد تونل نیایش به منزله تکمیل شبکه بزرگراهی شرقی – غربی تهران برای اتصال دو قطب اصلی شمال و شرق به غرب و مرکز شهر میباشد.
این سازه یکپارچه در حقیقت یک راه موازی با محورهای حکیم و همت بشمار رفته و میتواند عامل مؤثری در زمینه مدیریت تراکم و ترافیک در این محورها محسوب شود.
احداث پل صدر و تونل نیایش منجر به کاهش طول سفر به میزان ۳۰ درصد برای رانندگانی است که قصد سفر از نواحی شرقی و شمالی شهر به نواحی غربی و مرکزی شهر را دارند.
افزایش ظرفیت بزرگراه صدر به موجب احداث پل صدر امکان استفاده از این ظرفیت اضافه برای سیستم حمل و نقل همگانی را فراهم ساخته است.
بزرگراه طبقاتی صدر (سید محمدباقر صدر، نام پیشین: بزرگراه دوگل) یک بزرگراه دوطبقه واقع در شمال شهر تهران میباشد که جهت شرقی-غربی دارد.
در شمال این بزرگراه محلههای اقدسیه، فرمانیه، کامرانیه، قیطریه، چیذر و الهیه و در جنوب آن محلههای اختیاریه و قلهک واقع میباشد.
این بزرگراه از اتوبان امام علی از شرق آغاز و تا بزرگراه مدرس و تونل نیایش در غرب امتداد دارد.
امتداد شرقی این بزرگراه به نام بزرگراه شهید بابایی تغییر نام میدهد و از پارک جنگلی لویزان میگذرد و تا منتهی الیه شرقی تهران به پیش میرود و به جاده فیروزکوه میرسد.
این بزرگراه، منطقه ۱ شهرداری تهران را از مناطق ۳ و ۴ تهران جدا میسازد.
این بزرگراه از ابتدای انقلاب تا سال ۶۹ تا تقاطع قیطریه (میدان پیروز) امتداد داشت.
سپس در فاصلههای سال ۶۷ تا ۷۲ با تکمیل عملیات اجرایی و ساخت سه زیرگذر به نامهای کامرانیه، شهید دوقوز (دادبخش) و بلوار شهید دستواره (معصومی) و یک تقاطع غیر همسطح در خیابان پاسداران در خرداد ۷۲ به میدان نوبنیاد متصل گردید.
ویژگیهای پل صدر
- تخلیه اضطراری
- کاهش تصادفات
- سیستمهای کنترل رمپ
- مدیریت یکپارچه ترافیک
- دوربینهای نظارت تصویری
- دوربینهای ثبت تخلف سرعت
- امدادرسانی از طریق سیستم هوشمند حمل و نقل (نظیر تابلوهای متغیر خبری)
سرمایهگذار و واردکننده تجهیزات این پروژه بابک زنجانی (شرکت سورینت) بود.
پیمانکار پروژه قرارگاه خاتمأنبیا سپاه و شهرداری تهران بوده است.
خطوط حمل و نقل عمومی
اولین خط اتوبوسرانی در این بزرگراه در سال ۱۳۶۶ با کد ۱۷ از میدان پیروز به میدان امام خمینی دایر شد.
سپس در بهمن سال ۱۳۷۲ خط اتوبوس ۱۴۹ از میدان نوبنیاد به میدان هفتم تیر برقرار شد.
به مرور زمان خطوط دیگری نظیر میدان نوبنیاد به متروی شهید حقانی و پایانه دستواره به پایانه شهید افشار دایر گشت.
که پس از مدتی همگی این خطوط منحل یا در خطوط دیگر ادغام شدند.
هماکنون این بزرگراه در ابتدای شرقی با ایستگاه متروی نوبنیاد و پایانه شهید دستواره در ابتدای بلوار شهید دستواره (معصومی) ارتباط دارد و خطوط اتوبوسرانی دایر در این بزرگراه به صورت ذیل مسافران را جابجا مینمایند:
- خط ۱۰۶ پایانه لاله به پایانه شهید افشار (پارک وی) در مسیر بلوار ارتش، بزرگراههای امام علی، شهید بابایی، نوبنیاد، بزرگراه صدر، بزرگراه مدرس
- خط ۳۸۷ میدان قدس به میدان رسالت در مسیر خیابان شریعتی، پل صدر ، بزرگراه صدر، بزرگراه بابایی، بزرگراه امام علی، لویزان، شمسآباد، بزرگراههای امام علی و رسالت (فقط در مسیر رفت از بزرگراه صدر تردد دارد)
هشدار به طبقه دوم صدر
معاون پیشین پژوهشی پژوهشگاه بینالمللی زلزله و رییس سابق پژوهشکده مهندسی سازه پیشبینی میکند در زلزله احتمالی تهران، طبقه دوم اتوبان صدر، به راحتی ویران شود.
در پیشبینیها درباره تخریبها و ویرانیهای زلزله تهران که شاید ۷.۳ ریشتر قدرت داشته باشد، هولناک است.
دکتر فریبرز ناطقی الهی معاون پیشین پژوهشی پژوهشگاه بینالمللی زلزله و رییس سابق پژوهشکده مهندسی سازه تخمین زده است که تا ۴.۵ میلیون نفر در دقایق اولیه زلزله تهران جان میسپارند.
دکتر ناطقی یکی از سازههای پرخطر در زلزله تهران را، طبقه دوم اتوبان صدر میداند.
پلی تقریبا ۶ کیلومتری که تک پایه است.
بزرگراه صدر به عنوان نخستین پل تکپایه طبقاتی ایران شامل یک پل اصلی به عرض ۲۲.۷ متر و طول تقریبی ۶ کیلومتر است که با احتساب رمپهای دسترسی به ۱۱ کیلومتر میرسد.
استاد نمونه كشوری در مهندسی سازه زلزله و مديريت بحران در این مورد میگوید:
پل صدر عملکردی که باید داشته باشد را که ندارد و از سمتی به نظر میرسد در زلزله آسیبپذیر باشد.
گزارشی که در آن مشخص است بیشتر پلهای تک ستون در زلزلهها خوابیدهاند.
پژوهشگاه ما نزدیک این اتوبان است من هر روز این پل را دیدهام.
این پل درست شبیه پلهایی است که آسیبپذیری شدیدی در زلزله دارد.
بنيانگذار مقاومسازی و مديريت بحران زلزله، رییس پیشین انجمن مهندسی زلزله ايران میگوید:
اميدورام تذكرات شفاهی مكرر بنده موجب اين حساسيت شده باشد.
اگر پل جديد الاحداث طبق فرمايشات شهرداری ايمن است، بهسازی لرزهای و مقاومسازی پس از ساخت و در حین بهرهبرداری چه معنیای دارد؟
قويا توصیه میكنم اين مطلب جدی گرفته شود تا جان و مال مردم وابسته به فرمايش يك شخص يا يك شركت نباشد.
زلزله کوبه:
او با اشاره به زلزله کوبه ژاپن که پلی مشابه پل صدر را نابود کرد، میگوید:
نمونه همین پل، پل کوبه است که در زلزله این شهر در سال ۱۹۹۵ روی زمین خوابید.
این به اين معنی نیست که پل صدر میخوابد اما با توجه به پایههایی که پل صدر دارد آسیبپذیری بالایی دارد.
چند سال پیش در شریعتی بالاتر از پل صدر زمین فرونشست و دو قنات بسیار وسیع در آنجا بودند.
این قسمت الان دقیقا زیر پایه این پل است و من نمیگویم پایههای این پلها شسته شده است، ولی اگر اینها شسته شده باشد ما روی چه چیزی هستیم؟
محمد حقانی میگوید: پل صدر آزمون دقیقی برای راستیآزمایی افرادی است که ادعای حمایت از اقشار آسیبپذیر را دارند.
این افراد در عمل و با پول مالیات و عوارض مردم برای دارندگان خودروهای شخصی به ویژه مالکان خودروهای لوکس شمال شهر «فرش قرمز» پهن میکنند.
وی با تاکید بر اینکه بنا بر اعلام مسوولان مربوطه برای احداث پروژه صدر و تونل نیایش حداقل 4000 میلیارد تومان هزینه شده است.
محمد حقانی گفت: این به معنای آن است که برای این پروژه از جیب هر شهروند تهرانی بالغ بر نیم میلیون هزینه شده که برابر 11 ماه یارانهایست که به آنها پرداخت میشود.
معابر دوطبقه منسوخ شده
با گذشته چندین سال از افتتاح صدر هنوز هیچگونه آمار و اطلاعاتی در مورد هزینههای ساخت این پروژه به شورای شهر تهران ارائه نشده است.
رییس کمیته محیطزیست شورای شهر تهران گفت:
قدر مسلم پل صدر پروژه پر هزینهایست که بنا بر اظهارات متفاوت و بعضا متناقض مسوولان مربوطه با احتساب تونل نیایش، برای مردم تهران 4000 میلیارد تومان معادل یک میلیارد دلار هزینه در بر داشته است.
حقانی با بیان اینکه پروژه پر خرج صدر به مانند سایر پروژههای تهران گران ساخته شد و حالا به یکی از گرانترین معابر جهان تبدیل شده است.
وی در ادامه گفت:
این در حالی است که اولین بزرگراه طبقاتی در سال 1943 در امریکا ساخته شده اما بعد از مدتی با توجه به ناموفق و کم فایده بودن این سازه پر هزینه پی پردند.
بعد از گذشت 2 الی 3 دهه ساخت معابر دو طبقه در دنیا منسوخ شد.
وی با تاکید بر اینکه نیم قرن از تاریخ مصرف معابر دو طبقه در دنیا منقضی شده است، گفت:
ساخت پروژهای که سالهای سال است که در دنیا به بایگانی سپرده شده، نشاندهنده نوع نگاه سنتی حاکم بر مدیریت شهری است.
ولی همچنان ادعای تبدیل تهران به شهر انسانمحور را دارد.
اما با اقداماتی همچون احداث صدر، در مسیر تبدیل تهران به شهر خودرومحور گام برداشته شده است.
توسعه مترو واجب بود یا دوطبقه کردن صدر
رییس کمیته محیطزیست شورای شهر تهران با بیان اینکه احداث بزرگراه صدر به معنای آن است که دارندگان خودروهای سواری به جای استفاده از وسایل نقلیه عمومی به استفاده از خودروهای شخصی ترغیب و تشویق کنیم.
در ادامه گفت: اگر غیر از این بود حداقل یک خط بزرگراه را به مسیر ویژه اتوبوس اختصاص میدادند!
حقانی با بیان اینکه تکالیف مدیریت شهری در زمینه تکمیل شبکه مترو با وجود شعارهای فراوان در این زمینه، بر زمین مانده است.
سوالی که در این میان مطرح میشود این است که توسعه مترو واجبتر بود یا دوطبقه کردن بزرگراهی که طبقاتی کردن آن نه توجیه ترافیکی، نه توجیه اقتصادی و نه توجیه زیستمحیطی دارد؟!
رییس کمیته محیطزیست شورای شهر تهران در پایان با تاکید براینکه بزرگراه طبقاتی صدر مصداق حمل و نقل خودرو محور و خدمت به حمل و نقل خصوصی شهروندانی است که با خودروهای لوکس خود از فراز این پل عبور میکنند.
این در حالی است همزمان 96 درصد شهروندان نیز چارهای ندارند جز آنکه عذاب کمبود اتوبوس، تاخیر مترو و ناوگان فرسوده اتوبوسرانی را تحمل کرده و دم نزنند.
تخریب پروژه پل صدر در سالهای آینده
دكتر خاكساری عضو هیأت علمی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی میباشد.
به عنوان یكی از صاحب نظران در حوزه حمل و نقل در خصوص پروژه صدر میگوید:
از ابتدا با اجرای این پروژه به دلایل مختلف علمی، فنی و اقتصادی مخالف بودم.
وی با اشاره به اینكه متاسفانه پول كلانی بابت ساخت 10 كیلومتر پل در طبقه دوم اتوبان صدر هزینه شده تصریح كرد:
تخریب طبقه دوم پنج تا 10 سال آینده اتفاق میافتد چرا كه هیچگونه توجیهی نداشته و نتوانسته ترافیك را بهبود بخشد.
این متخصص حوزه حمل و نقل با بیان اینكه ترافیك اتوبان مدرس در مسیر شمال و جنوب همچنان وجود دارد اظهار كرد:
ترافیك اتوبان صدر و اتوبانهای منتهی به آن بهبود پیدا نكرده و اگر كسی خلاف این را اعلام میكند، آمار اشتباه دارد.
وی تأكید كرد: اگر علمی و با توجه به تجربیات جهانی این پروژه را بررسی میكردیم این امر قابل پیشبینی بود.
دكتر خاكساری در پاسخ به این مسأله كه مدیران شهری مكررا اعلام میكنند پروژه پل صدر مطالعات علمی و فنی دقیقی داشته است گفت:
یك پروژه حتما پیوستهای مطالعاتی به صورت مكتوب دارد اما با اعداد و ارقام غیرواقعی كه آن را توجیه میكند.
وی اظهار كرد: باید برای یك پروژه پیوست مطالعاتی وجود داشته باشد و چون این موضوع یك اجبار قانونی است پیوستها با اعداد و ارقام غلط تنظیم میشوند و وقتی یك پروژه به بهرهبرداری میرسد اثرات واقعی پیشبینی شده خود را نشان میدهد و در عمل میبینیم یك پروژه ناكارآمد و بیتأثیر است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد:
باید پیوستها براساس اعدام و ارقام درست، پیشبینیهای جدید ترافیكی، حجم خودرو و به صورت علمی و دقیق نوشته شود.
وی افزود: زمانی كه پل صدر ساخته شد اعلام كردم در راستای سیاستهایی كه امروز در جهان پیاده میشود.
طبقه دوم پل صدر میتواند به حمل و نقل همگانی مانند بیآرتی یا خودروهایی كه حداقل دو سرنشین دارند اختصاص داده شود.
همچنین از ورود خودروهای تك سرنشین جلوگیری كرد، اما متأسفانه این كار نیز انجام نشد.
دكتر خاكساری خاطرنشان كرد: باید سیستم های قیمت گذاری شبكه را اجرا كنیم و خودروها با پرداخت هزینه ای وارد طبقه دوم شوند تا زمینه اجرای تفكرات نرمافزاری نیز فراهم شود.
کاری از گروه آموزشی استوارسازان
امیدوارم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد
فایل پی دی اف دانلود کردم کجا ارسال شده؟
سلام وقتتون بخیر به ایمیلتون
سلام طراح این پل کی بوده؟
سلام.
بعضی از منابع ذکر کردن که مهندس شاپور طاحونی طراح سازه ای این پروژه بودن!
برای مطالعه زندگینامه اقای طاحونی در گوگل جمله زیر سرچ کنید.
(شاپور طاحونی استوارسازان)
موفق باشید