روش ساخت و استفاده پودر گچ

پودر گچ یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز می‌باشد.

برای کاربرد این مصالح بعد از استخراج از معادن آن را به داخل کوره می‌ریزند و تا دمای 180 درجه سانتیگراد حرارت می‌دهند.

پس از اینکه مقداری از مولکول‌ها، تبلور خود را از دست دهند به صورت پود‌ر گچ درمی‌آیند تا در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند.

هر چه اندازه ذرات پود‌ر گچ ریزتر باشد کیفیت آن نیز بالاتر خواهد بود.

پود‌ر گچ از زمان‌های دور تا کنون مورد استقاده قرار گرفته است و یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی چسبنده می‌باشد که در اندودهای داخلی، گچ‌بری‌های تزئینی، قالب‌بندی، سفیدکاری و… استفاده شده است.

• پود‌ر گچ گیپتون (بتوگیپس)
• پود‌ر گچ سیوا (سبک دستی)
• پود‌ر گچ ساتن (پرداخت کاری)
• پود‌ر گچ پاششی (جت گیپس)
• پود‌ر گچ میکرونیزه (عاج)
• پود‌ر گچ سفیدکاری
• پود‌ر گچ خاک

• پودر گچ گیپتون (بتوگیپس)

این نوع پودرگچ در دسته‌های ترکیبی تقسیم‌بندی می‌شود به این دلیل که حاصل ترکیب مواد شیمایی خاص به پود‌ر گچ میکرونیزه هستند.

پود‌‌ر گچ گیپتون را با نام‌های دیگری نیز می‌شناسند مانند بتوگیپس و فوم گیپس به دلیل اینکه روی بتن و فوم نیز قابلیت اجرا دارند.

این نوع پود‌ر گچ باعث افزایش چسبندگی بر روی سطح کار مورد نظر می‌شود و مقاومت بالای آن در مقابل آب باعث شده است که به عنوان ضد رطوبت مورد استفاده قرار گیرد.

• پودر گچ سیوا (سبک دستی)

پود‌ر گچ سیوا به منزله زیرکاری تولید می‌شود و جزء دسته‌های ترکیبی می‌باشد.

این نوع پود‌ر گچ توسط افزودنی مانند پرلیت، سبک و دیرگیر بوده و نسبت به پود‌ر گچ معمولی و خاک از استحکام مکانیکی مطلوبی برخوردار است.

قدرت چسبندگی این نوع پود‌ر گچ سبب شده که تقریباً بر روی تمامی سطوح قابل اجرا باشد.

• پود‌ر گچ ساتن (پرداخت کاری)

پود‌ر گچ ساتن مخصوص سفیدکاری نهایی بوده و جزء دسته‌های ترکیبی می‌باشد.

یکی از ویژگی‌های شاخص این نوع پود‌ر گچ استحکام زیاد آن می‌باشد و در برابر پود‌‌ر گچ معمولی مقابل صوت و گرما عایق بهتری است.

قسمت‌هایی که از پودر گچ ساتن استفاده شده باشد آن قسمت در مقابل خراش مقاوم می‌باشد.

همچنین اگر خواستار سطحی جلادار، شفاف و صاف هستید از این محصول استفاده کنید.

• پود‌ر گچ پاششی (جت گیپس)

پودر گچ پاششی به کمک دستگاه گچ‌پاش و فشار زیاد روی سطح مورد نظر پخش شده سپس با استفاده از شمشه یا ماله صاف می‌شود.

عدم نیاز به زیرسازی و اجرای تک مرحله‌ای، مقاومت مکانیکی در حد بتن، دیرگیر و سبک بودن، عایق نسبتاً قوی در برابر صوت، گرما و سرما از ویژگی‌های بارز این نوع پود‌ر گچ است که در دسته‌ی ترکیبی طراحی نوینی دارد.

• پودر گچ میکرونیزه (عاج)

پود‌‌ر گچ میکرونیزه جزء دسته‌ی معمولی پودر گچ به حساب می‌آید.

این نوع پود‌ر گچ در پایان کار گچکاری کاربرد دارد.

پود‌ر گچ میکرونیزه بر اساس درجه تنظیم سپراتور در مش‌های مختلفی تولید می‌شود.

اصولاً کیفیت پود‌ر گچ میکرونیزه بر طبق اندازه‌ دانه‌های آن تعیین می‌شود.

پود‌ر گچ میکرونیزه دارای دانه‌هایی در حد میکرون است درنتیجه کیفیت بالایی دارد.

• پودر گچ سفیدکاری

این نوع پود‌ر گچ در گچکاری برای انواع سفیدکاری، نازک‌کاری و ابزار زنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و جزء دسته‌ی معمولی پود‌‍‌ر گچ به حساب می‌آید.

پود‌ر گچ سفیدکاری به خاطر سفیدی و نرمی بیشتر در کارهایی نظیر گچ‌بری و گچکاری کاربرد زیادی دارد.

تفاوت پودر ‌گچ سفیدکاری و پودر ‌گچ میکرونیزه در دانه‌بندی آنها می‌باشد.

پود‌ر گچ سفیدکاری دانه‌های درشت‌تری نسبت به پودر گچ میکرونیزه دارد.

• پود‌ر گچ خاک

پودر گچ خاک محصولی مناسب برای گچکاری اول می‌باشد که از ترکیب پودر ‌گچ سفید با خاک رس به دست می‌آید.

مصرف پودر گچ خاک تنها محدود به مناطقی با اقلیم خشک می‌باشد و در مناطق مرطوب به دلیل عدم پایداری، امکان استفاده از آن وجود ندارد.

استفاده از پود‌ر گچ شامل موارد مختلفی می‌شود از جمله در سیمان برای افزایش زمان گیرایی آن، در چینی سازی و سرامیک‌‌سازی برای ساخت قالب چینی و سرامیکی، در شیشه‌‌سازی برای تنظیم ویسکوزیته مذاب، در ریخته‌گری، کشاورزی، پزشکی، پتروشیمی، چرم‌سازی و…

اما رایج‌ترین کاربرد پود‌ر گچ در ساختمان‌سازی می‌باشد که در قسمت‌های گوناگونی نظیر اندود، سفیدکاری، تمیزکاری، پرداخت، گچ‌بری، ملات‌های گچی، آجر، گچ و ماسه، عایق صوتی و حرارتی، ورقه‌های پیش‌ساخته کف و یوار، مجسمه‌سازی از آن استفاده می‌شود.

• مقاومت در برابر آتش‌سوزی

پود‌ر گچ سخت شده مانند سنگ گچ دارای دو مولکول آب متبلور می‌باشد که اگر پود‌ر گچ در مقابل حرارت ناشی از آتش‌سوزی قرار گیرد این تبلور در برابر حرارت دوباره از پود‌ر گچ جدا شده و به صورت یک لایه از آب در مقابل آتش قرار می‌گیرد و به این ترتیب پود‌ر گچ می‌تواند ۲ تا ۳ ساعت در مقابل سرایت آتش به فضاهای دیگر مقاومت نماید.

• فراوانی و در دسترس بودن

پودر گچ اکثر اوقات قابل دستیابی می‌باشد و در طبیعت از نظر فراوانی در رتبه پنجم قرار دارد.

• ویژگی آکوستیک بودن

پودر گچ در برابر ارتعاشات صوتی 60 الی 70 درصد این ارتعاشات را جذب می‌کند و مانع انعکاس آن می‌شود.

• سخت شدن پودر گچ

پود‌ر گچ دارای ۵/۰ مولکول آب متبلور است که در مجاورت آب ۵/۱ مولکول آب دیگر جذب کرده و با ۲ مولکول آب متبلور سخت شده سپس به سنگ گچ تبدیل می‌شود.

البته به سختی سنگ گچ اولیه نیست ولی این مقدار سختی برای استفاده‌هایی که از آن می‌شود کافی است.

• ویژگی پلاستیک بودن

نتیجه این ویژگی شکل‌پذیری پود‌‌ر گچ به شکل‌ها و نقش‌های زیبا توسط هنر گچ‌بری می‌باشد.

• زودگیر بودن

با توجه به این ویژگی می‌توان از پود‌ر گچ در طاق ضربی و ساخت تیغه‌های نازک که باید قبل از چیدن هر ردیف آجر، ردیف قبلی سخت شده و در جای خود محکم شده باشد استفاده می‌شود.

• مقاومت پود‌ر گچ

پود‌ر گچ در مقابل نیروهای فشاری و کششی مقاوم بوده که برای استفاده در ساختمان مناسب است.

• رنگ سفید

رنگ سفید پود‌ر گچ باعث رنگ‌پذیری به هر رنگی می‌شود.

• مقاوم نبودن در مقابل آب

لایه‌های سفیدکاری پود‌‎ر گچ در مقابل رطوبت طبله (طبله کردن گچ دیوار از جمله آسیب‌هایی است که تحت شرایط مختلف به نمای داخلی و خارجی سازه‌های بنایی وارد می‌شود و می‌توان آن را با رعایت دستور عمل‌هایی برطرف کرد) کرده و به صورت جدا از هم در دیوار ظاهر می‌شوند و پس از آنکه رطوبت از بین رفت و محل خشک شود پود‌ر ‌گچ طبله شده به حالت اولیه باز نمی‌گردد.

به دلایل موارد فوق استفاده از پودر گچ در مکان‌هایی مانند سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه و… باید خودداری شود.

• ایجاد خوردگی در فلزات

پودر گچ در برابر فلزاتی نظیر آهن، سرب و روی واکنش نشان می‌دهد و سولفات تولید می‌کند.

علاوه بر این موجب خوردگی و زنگ زدگی فلز می‌شود.

• دانه‌بندی پود‌ر گچ

یکی از شاخصه‌های مهم پود‌ر گچ دانه‌بندی آن می‌باشد که در قسمت‌های فوق به این موضوع اشاره کردیم.

پس هرچه دانه‌بندی پودر گچ ریزتر باشد سطح نهایی کار یکدست و سیقلی‌تر خواهد بود.

• سفیدی پود‌ر گچ

مهمترین گزینه در انتخاب پودر گچ سفیدی آن می‌باشد.

پودر گچ به طور طبیعی از سفیدی و درخشش مطلوبی برخوردار است اما در طی فرآیند استخراج و فرآوری دچار تیرگی می‌شود.

• گیرش پود‌ر گچ

گیرش پود‌ر گچ یکی دیگر از ویژگی‌های مهم انتخاب پودر گچ مرغوب برای مصارف ساختمانی می‌باشد.

گیرش پودر گچ اصولاً شامل دو مرحله می‌باشد گیرش اولیه و گیرش ثانویه.

گیرش اولیه پود‌ر گچ زمان لازم برای تشکیل شکل خمیری پود‌ر ‌گچ و آماده شدن برای ماله‌کشی را شامل می‌شود و گیرش ثانویه، زمان شروع سفت شدن تا سفتی نهایی است.

میزان گیرش اولیه موضوع مهمی در مصرف بهینه پودر گچ به شمار می‌رود.

هرچه زمان گیرش اولیه بیشتر باشد آزادی عمل برای عملیات ماله‌کشی بیشتر است.

پودر گچ را باید در کیسه‌های مخصوص به دور از رطوبت نگهداری کرد و همه‌ی مشخصات انواع پود‌‌ر گچ‌ باید روی کیسه‌های آنها نوشته شود.

کیسه‌های پود‌ر گچ، سیمان و… نباید بیشتز از ده ردیف روی هم چیده شوند.

برای چیدن کیسه‌ها بر روی یکدیگر باید از الوار عرضی استفاده نمود.

کاری از گروه آموزشی استوارسازان