زندگینامه و معرفی آثار چارلز جنکس ( Jencks Charles )

چارلز جنکس ( Jencks Charles ) معمار و منتقد مشهور آمریکایی است که طی سه دهه اخیر حضوری موثر در عرصه سبک‌شناسی، نقد و بررسی و تدوین مبانی نظری معماری معاصر داشته است.

چارلز جنکس در 21 ژوئن 1939 میلادی چشم به جهان هستی گشود. بسیاری او را روزنامه‌نگاری پرهیاهو و پرسروصدا می‌دانند ولی این واقعیت غیرقابل انکار را باید پذیرفت که روند شکل گیری نقد و حتی بررسی شیوه‌های خاص از معماری کمک زیادی به جامعه معماری کرد.

این معمار منتقد در شهر بالتیمور از ایالت مریلند آمریکا به دنیا آمد.

او در ابتدای فعالیت خود در رشته ادبیات زبان انگلیسی در دانشگاه هاروارد شروع به تحصیل کرد و بعد از گذراندن این دوره در سال 1961 میلادی در همان هاروارد وارد رشته مهندسی معماری شد و زیر نظر بهترین اساتید تاریخ و فلسفه معماری ازقبیل زیگموند فروید و رینربنهام به تحصیل پرداخت و موفق به دریافت مدرک MA (کارشناسی ارشد) شد و سپس در سال 1971 موفق به دریافت مدرک PHD (دکترا) در شاخه‌ی تئوری و تاریخ معماری شد.

چارلز جنکس از سال 1975 تا 1994 صاحب کرسی نقد و بررسی تاریخ معاصر معماری در دانشگاه UCLA کالیفرنیا- لس‌انجلس بوده و در همان زمان از او بعنوان استاد مهمان دعوت به عمل می‌آمد و در دانشگاه های مطرح دیگر هم تدریس می‌کرد.

چارلز جنکس آثار بیشماری در زمینه مبانی نظری معماری معاصر دارد که مطرح ترین آنان به شرح ذیل است :

• جنبش مدرن در معماری (Modern Movement in Architecture)
• معماری پرش کیهانی (The Architecture of The Jumping Universe)
• کتاب ۵ معمار بزرگ نیویورک (The New York Five)
• زبان معماری پست مدرن (The Language of Post Modern Architecture)
• مدرن متاخر (Late Modern)
• پست مدرنیسم چیست؟ (What is Post Modernism)

انقلاب صنعتی اروپا که در اواسط قرن هجدهم میلادی اتفاق افتاد، تمامی صنایع را دستخوش تغییر کرد.

یکی از این صنایع، حوزه معماری است.

پس از این انقلاب، تولد معماری مدرن اتفاق افتاد.

از دل این اتفاق سبک های بیشماری بیرون آمد از جمله سبک آرت دکو، سبک بین‌المللی و معماری آلی از این موارد بود.

از این رو چارلز جنکس با منتشر کردن کتابی تحت عنوان”زبان معماری پست مدرن”(Le Corbusier and the Tragic View of Architecture)در ساعت 3:22 دقیقه ظهر روز 15 جولای سال 1972 میلادی را که همزمان با تخریب آپارتمان های مسکونی پرویت ایگو ( Pruitt-Lgoe ) بود را تاریخ مرگ و سرنگونی معماری مدرن و تولد و پیدایش معماری پست مدرن اعلام کرد.

پارادایم های معماری به گفته چارلز جنکس

چارلز جنکس ( Jencks Charles ) بر اساس ارزیابی خاص خود از آثار معماری مطرح جهان، الگوواره‌های مطرح معماری ( از ابتدا تا دوران معاصر ) را در هفت پارادایم که در زیر شرح داده شده طبقه‌بندی می‌کند:

الگوی مکانیکی :

این الگو از دیدگاه های مذهب مسیحیت و یهودیت سرچشمه گرفته و از اعتقاد یونانیهای باستان در خصوص آفرینش جهان هستی تأثیر گرفته است، این تفکرات بر این اساس بود که خداوند متعال دنیا را بر اساس یکسری قوانین ثابت و بدون تغییر آفریده است که انسان ها نیز می‌توانند این قوانین را درک کرده. این تفکرات به پارادایمی منتهی می‌‌شود که کل جهان هستی را به شکل مکانیکی و با ساختاری همانند ماشین‌ها در نظر می‌گیرد و جای هیچ نوآوری باقی نمی‌گذارد. این دیدگاه از سال 1600 تا 1950 میلادی بر عرصه وسیع هنر و معماری غرب چیره شده بود.

الگوی ارگانیک :

معماری ارگانیک یا معماری اندام‌وار یک فلسفه در معماری لست که به ترویج هماهنگی بین عادات انسانی و طبیعت می‌پردازد. این اتفاق به صورتی شکل می‌گیرد که طراحی هماهنگی و ارتباطی با محیط خود داشته باشد که ساختمان ها، مبلمان و محیط بخشی از یک ترکیب متحد باشد.

معماری بر مبنای کامپیوتر :

در این پارادایم برای طراحی فضاها و منظر شهری از رایانه استفاده می‌شود.

این شیوه به نوعی معماری تمسخرآمیز منتهی شد که طراحی‌های آن اثرات دنیای مدرن به شکلی متناقص و تا حدی نابه‌هنجار را به تصویر کشید.

معماری حبابگونه :

این پارادایم که بر نظرات پیتر آیزنمن ( کسی که جایزه شیرسنگی در سومین بینال معماری ونیز را از آن خود کرد ) استوار است.

این نظریات در واقع ادغام طرح لایه‌های مختلف زمین است. این پارادایم معماری قرون وسطایی را با نوعی تزئین که وجهه عقلانی و منطقی دارد را به معرض نمایش می‌گذارد.

معماری مبتنی بر شکل زمین :

این معماری منطبق بر اشکال موجی شکل موجود در سطح زمین استوار است.

این الگوی معماری در کارهایی مثل بندر یوکاهاما که کار دفتر معماری F.O.A (فرشید موسوی) بکار گرفته شده است.

معماری کیهان‌شناختی :

این پارادایم بر بحث انرژی کیهانشناسی استوار است.

این معماری بر گسسته شدن تقارن استوار است و دیگر از دیدگاه‌های قدیمی معماری پیروی نمی‌کند.

الگو دال معمارگونه :

این پارادایم از نظریات برگرفته از معماری پست مدرن است.

چارلز جنکس ( Jencks Charles ) پس از شرح مفصل هفت الگوی بالا، این سوالات را مطرح می‌کند که آیا در ابتدای پیدایش یک الگوی جدید قرار داریم یا اینکه هفت پارادایم یاد شده بخش‌های بهم پیوسته یک الگوواره جدید هستند ؟

چارلز جنکس ( Jencks Charles ) بعنوان یکی از بزرگترین منتقدین و نظریه‌پردازان حوزه معماری، آثار بیشماری از خود بجا گذاشت.

چارلز جنکس از معدود افرادی است که علی‌رغم مطرح کردن تئوری‌های متععد آثار معماری چندان زیادی از خود بجا نگذاشته است و بیشتر زمان خود را به مطالعه آثار سایر معماران پرداخته است.

کاری از گروه آموزشی استوارسازان