معرفی کریم پیرنیا
کریم پیرنیا متولد ۲۵ شهریور سال ۱۲۹۹ خورشیدی در شهر یزد است.
وی دوران دبستان را در «مدرسه اسلام» گذراند و بعد از تأسیس مدرسه دولتی، در «مدرسه نمره دو» ادامه تحصیل داد.
وی پس از طی دوره علمی در «دبیرستان ایرانشهر» یزد برای ادامه تحصیل به تهران آمد.
او با وجود آنکه در زمینه ادبیات تحصیل میکرد و در این زمینه موفقیتهایی نیز کسب کرده بود.
ادبیات را رها کرده و در کنکور اولین دوره دانشکده هنرهای زیبا، به دلیل علاقهای که به هنر و معماری داشت شرکت کرد و پذیرفته شد.
عدم توجه چندان به معماری ایرانی و تأکید بیشتر بر معماری غربی و آثار اروپایی در دانشگاههای آن زمان، سرانجام پیرنیا را بر آن داشت که تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبا ناتمام رها کند.
وی به بررسیها و تحقیقات فردی خویش متکی شد و تلاش کرد با بررسی بناها و گفتگو با معماران و استادکاران قدیمی برخی از ویژگیها و اصول معماری ایرانی را مورد شناسایی قرار دهد.
به تدریج حاصل تحقیقات خود را در طی مقالاتی که تدوین نمود، در اختیار عموم قرار داد.
کریم پیرنیا افزون بر معماری، در ادبیات، خوشنویسی، نقاشی و موسیقی نیز دستی داشت، بر زبانهای عربی و عبری مسلط بود.
زبان پهلوی را به خوبی میدانست و با خط میخی نیز آشنا بود.
سوابق آموزشی
محمد کریم پیرنیا مدتها از سال ۱۳۴۴ تا مدتی پیش از انقلاب به عنوان معاون فنی سازمان حفاظت آثار باستانی در زمینه ترمیم، تعمیر و احیاء بناها و آثار باستانی فعالیت میکرد و مدتی نیز در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه شهید بهشتی به تدریس معماری ایرانی اشتغال داشت.
محمد کریم پیرنیا کتب و مقالات بسیار در مورد سبکشناسی و معماری اصیل و سنتی ایرانی تألیف کردهاست و بدین دلیل او را پدر معماری سنتی ایران میدانند.
او به ویژه تحقیقات پردامنهای بر روی طاق در معماری ایرانی و انواع و سبکهای آن انجام داده بود.
فعالیتها و سمتها
نخستین فعالیت رسمی محمد کریم پیرنیا از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۴۴ در وزارت فرهنگ آغاز شد.
فعالیت ابتدایی استاد ساخت بیش از ۳۰۰ مدرسه ارزان قیمت در تهران و شهرستانها، از محل پنج درصد درآمد شهرداری بود که با این کار طرحی نو در نظام مدرسهسازی ایران ایجاد شد.
طرح این مدارس بعدها از طرف یونسکو بهعنوان نمونه مدارس ارزان قیمت، برای کشورهای جهان سوم معرفی شد.
محمد کریم پیرنیا از سال ۱۳۴۴ تا مدتی پیش از انقلاب اسلامی ایران به عنوان معاون فنی سازمان حفاظت آثار باستانی در زمینه ترمیم، تعمیر و احیاء بناها و آثار باستانی فعالیت میکرد و مدتی نیز در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه شهید بهشتی به تدریس معماری ایرانی اشتغال داشت.
به دلیل فعالیتهای معماری ازرشمند استاد پیرنیا و احیای آثار باستانی، مقام عضویت افتخاری فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران نصیب ایشان شد.
به پاس خدمات ارزنده و ماندگار استاد در طول شصت سال زندگی علمی، هنری و تلاش در راه بازشناسی جلوههای اصیل هنر معماری ایران و آشنایی نسل نو با تواناییهای هنرمندان ایرانی در طول تاریخ و خدمات ارزشمند به جامعه معماری ایران، از سوی دانشگاه تهران موفق به دریافت دکترای افتخاری رشته معماری شدند .
فهرست کتابهای کریم پیرنیا
- کتاب سبکشناسی معماری ایران
- در و پنجره در معماری ایران
- بادگیر و خیشخان
- بازار ایران
- تویزه ـ قوس ـ دور
- خیز و اندام گنبدهای ایرانی
- مسجد جامع فهرج
- بیماری بولوار
- طاق ، گنبد
- خانه های خدا در ایران زمین
- مردم واری در معماری ایران
- ارمغانهای ایران به جهان معماری : گنبد، پادیاو، جناغ و کلیل
- معماری مساجد ایران، راهی به سوی ملکوت
- خانه ایرانی
- باغهای ایرانی
- شهرسازی و معماری سنتی ایران
- راه و رباط
- آشنایی با معماری اسلامی ایران
فهرست مرمت ابنیه
- مرمت کتیبه سردر آستانه حضرت عبدالعظیم در ری
- مرمت بارگاه حضرت ابوالفضل در کربلا
- مرمت صندوق کاشی مزار حضرت معصومه در قم
- مرمت کتیبه مسجد جامع بروجرد
- مرمت مسجد کبود
- مرمت سردر باغ فین
- مرمت مسجد جامع ورامین
- مرمت باغ دولت آباد یزد
- مرمت مسجد فهرج
- مرمت ایوان سید رکن الدین
درگذشت
استاد محمد کریم پیرنیا در تاریخ ۹ شهریور ماه ۱۳۷۶ پس از یک دوره بیماری طولانی درگذشت.
مزار او بنا به در خواست وی در «خانه رسولیان» یزد که در حال حاضر دانشکده هنر و معماری یزد قرار دارد، واقع است.
گروه آموزشی استوارسازان
روحشون شاد
خدا اموات شمارو هم بیامرزه