گریدر چیست؟ نحوه انجام کار توسط گریدر چگونه است؟

در پاسخ به اینکه گریدر چیست؟ در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم.

گریدر دستگاهی است که عملیات تنظیم شیب و تسطیح خاکریزی‌ها و خاکبرداری‌ها را در طول راه انجام می‌دهد.

منظور از تنظیم شیب، تنظیم شکل خاکبرداری‌ها و خاکریزی‌ها و ایجاد توازن در آنها می‌باشد.

عملیات خاکبرداری از قسمت‌های گود را عمل بالانس (تعادل) می‌نامند.

شکل‌بندی و تنظیم نهایی هر لایه از راه را عملیات اصلاح می‌گویند.

باید توجه داشت که کارهای مربوط به هر لایه باید قبل از شروع به احداث لایه‌بندی به طور کامل به اتمام برسد و شکل‌بندی و تعادل طبق استانداردهای راه‌سازی صورت گیرد.

از این رو طبق مطالعات انجام شده دقت در عملیات گریدر می‌تواند به مقدار قابل توجهی (گاهی تا 20 درصد) در بالا بردن تولید و کم کردن هزینه مؤثر باشد.

• گریدر بدون موتور:

اولین نمونه‌های تولید شده گریدر در گذشته بدون موتور بودند.

امروزه استفاده از این نوع گریدر منسوخ شده است مگر در شرایط خاص مانند سطوحی که خاک آن سخت یا دارای آب باشد.

• گریدر موتوردار:

امروزه تنها گریدرهای موتوردار تولید می‌شوند که از لحاظ اندازه به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شوند.

1. گریدرهای سبک:
   این نوع دستگاه مناسب کارهای معمولی نظیر تسطیح سطوح و پخش مواد می‌باشد.
2. گریدرهای سنگین:

این نوع دستگاه در عملیات‌های سنگین جاده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• کندن جوی، مخلوط کردن و پخش کردن خاک و مواد قیری
• تنظیم شیب، شکل دادن شیب‌ها و خاکبرداری‌ها (ترانشه‌ها)
• برف روبی و برداشتن لایه‌های سست سطح زمین
• پخش کردن مواد خاکی در سدهای خاکی
• دپو کردن خاک در محل قرضه
• حمل مواد به کنار جاده‌‌ها
• شیب‌بندی‌های دقیق
• بارگیری کامیون‌ها

• قابلیت تنظیم زاویه تیغه برای ایجاد شیب مناسب
• امکان حرکت رو به عقب به کمک گیربکس عقب
• قابلیت تنظیم چرخ‌های جلویی
• هزینه بهره‌برداری کم
• نیاز به یک راننده
• قابلیت دور زدن

• شاسی و بدنه:

بدنه و شاسی در افزایش قدرت مانور این دستگاه تأثیرگذار می‌باشند.

بدنه و شاسی به دو نمونه کمرشکن و مستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند.

• تیغه:

تیغه این دستگاه دارای لبه‌های قابل تعویض می‌باشد و می‌تواند در حالات مختلفی، نسبت به دستگاه قرار بگیرد.

لبه‌های مستقیم و منحنی با ارتفاع و ضخامت‌های مختلف برای گریدر وجود دارند.

لبه‌های منحنی برای تنظیم دقیق شیب‌ها و بریدن مواد سخت توصیه می‌شوند.

لبه‌های مستقیم زمانی بکار می‌روند که فرسایش لبه‌ها قابل ملاحظه بوده و نفوذ به سادگی امکان‌پذیر باشد.

لبه‌های نازک برای کارهای ظریف مناسب‌تر می‌باشند ولی در عوض لبه‌های کلفت‌تر دوام و استحکام بیشتری دارند.

برای کار در خاک یخ زده، یخ و قلوه سنگ‌های متراکم از لبه‌های دندانه‌دار استفاده می‌شود.

ساختار  گریدر به گونه‌ای است که چرخ‌های جلو (برحسب نوع کار کرد دستگاه) قادر به متمایل شدن به جهت‌های جانبی می‌باشند.

این حالت از نیروی خاک وارد بر تیغه مایل شده می‌کاهد و نیز به گردش ماشین کمک می‌کند.

در صورتی که از گریدر برای حمل مواد (پخش مواد) و یا مخلوط کردن استفاده شود، تیغه حلقه‌ای باید متمایل به جلو تنظیم گردد.

اگر از گریدر برای حفاری استفاده می‌شود بهتر است تیغه متمایل به عقب باشد این حالت قدرت حفاری تیغه را زیاد می‌کند اما ممکن است باعث سر ریز مواد خاکی از روی تیغه شود.

در نهایت اگر که تیغه به صورت عمودی روی دستگاه نصب شود از آن می‌توان برای کندن دیواره‌های بلند (ترانشه‌) استفاده کرد.

• چرخ:

وظیفه چرخ‌ها در این دستگاه تحمل وزن وارده از عملیات سنگین می‌باشد.

به همین دلیل بهتر است همه چرخ‌ها یک اندازه باشند.

در برخی موارد چرخ‌های جلویی کوچک‌تر هستند.

کلاج و ترمز:

وجود کلاج برای ماشین‌های سنگین موضوع حائز اهمیتی است.

به همین دلیل باید عملکرد صحیح آنها را چک کرد.

ترمزها روی چرخ‌های دستگاه که در عقب ماشین قرار گرفته‌اند، واقع شده‌اند.

این ترمزها در دو نوع کفشک و دیسک چند منظوره بوده و توسط وارد آمدن فشار، هیدرولیکی عمل می‌کنند.

دیسک ترمز نیز در هنگام حرکت روی چهار چرخ محرک اثر می‌کند.

• سیستم حرکتی:

در بیشتر این ماشین آلات ۶ تا ۹ عدد دنده جلو و ۲ تا ۹ عدد دنده عقب موجود می‌باشد.

نحوه عملکرد سیستم حرکتی به این گونه است که برای کارهای سنگین و دقیق به جعبه دنده قدرتمند و کم سرعت و برای کارهای کوچک‌تر به سرعت متوسطی بین ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر بر ساعت نیاز می‌باشد.

• دریچه کنترل سوخت:

تنظیم سرعت گریدر به واسطه این قسمت صورت می‌گیرد.

در برخی موارد از یک اهرم بر روی کنسول نیز استفاده می‌شود.

• تا حد امکان پیچ‌ها و دور زدن گریدر باید حذف شود معمولاً در گذرهای کمتر از 300 متر بهتر است گریدر از دنده عقب استفاده کند رانندگان مجرب در فاصله‌های طولانی‌تر هم می‌توانند از دنده عقب استفاده کنند.
• مواد کنده شده و ریسه شده با گریدر (در مراحل مختلف کار) باید قبل از اینکه ارتفاع توده خاک به حدی برسد که مزاحم کار عادی دستگاه شود توسط خود دستگاه یا لودر جمع آوری شود.
• حین کندن جوی باید تیغه به نحوی تنظیم شود تا خاک‌های کنده شده، در بین دو چرخ عقب ماشین کود شوند.
• با توجه به اینکه معمولاً ارتفاع تیغه گریدر کم است بهتر است کمپرسی‌ها مواد خاکی را در یک جا نریزند.
• انباشتگی بیش از حد خاک در جلوی تیغه گریدر باعث عدم جابه‌جایی مناسب مواد خاکی خواهد شد.
• بکارگیری رانندگان ماهر، در زمان و هزینه کار با گریدر به مقدار زیادی صرفه‌جویی خواهد شد.
• در صورتیکه خاک سفت باشد باید به تعداد مناسب دندانه بر روی تیغه تعبیه شود.
• همواره باید سعی شود که کار مورد نظر با گریدر در کمترین تعداد گذر صورت پذیرد.

کاری از گروه آموزشی استوارسازان