مصالح ساختمانی
گچ چیست؟
گچ چیست
گچ یکی از مصالح ساختمانی پر مصرف است که به منظور پوشش دیوار و سقف و قالببندی المانهای دکوراتیو مورد استفاده قرار میگیرد.
سنگگچ دارای بافت بلوری بوده و از لایههای ضخیم تشکیل شده که پس از استخراج و فرآوری به پودرگچ ساختمانی تبدیل میشود.
این سنگ بعد از آنکه توسط دستگاهها و ماشینآلات سنگشکن از زمین استخراج شد به کوره منتقل میگردد و در درجه حرارت ۱۸۰ سانتیگراد، حرارت داده میشود.
این حرارت تبلور سنگ گچ را از بین میبرد و آب آن را تبخیر میکند، در نتیجه پودرگچ مورد نیاز امور ساختمانی از این طریق فراهم میگردد.
گچساختمانی از سنگگچ خالص بدست میآید و در پروسه تولید، هیچ مواد افزودنی به آن اضافه نمیشود.
عنوان شناخته شده شیمیایی آن “دی هیدرات سولفات کلسیم” شامل کلسیم، سولفور ملزم به اکسیژن و آب است.
گچ ماده مورد استفاده در دکوراسیون و ساخت و ساز است که از مصر باستان تاکنون مورد استفاده بوده است.
بنای یادبود ملی شنهای سفید در نیومکزیکو بزرگترین تپهگچ در جهان است.
در کارخانجات صنعتی تولید گچساختمانی، به شکل معمولی بصورت سفیدکاری و زیرکار (گچخاک) تولید میشود.
مراحل تولید آن از ابتدا تا انتها تقریبا به یک شکل صورت میپذیرد.
با این تفاوت که سرند، آسیاب و یا سپراتور بکار رفته در خط تولید گچ سفیدکاری بسیار قویتر از تجهیزات بکار رفته در خط تولید گچخاک است.
گچسفیدکاری در مشهای مختلف ۴۰، ۶۰ و ۱۰۰ (گچمیکرونیزه) قابل تولید است.
برای تولید این محصول از سنگ گچ با خلوص ۹۸% استفاده میشود و در ضمن گچسفیدکاری معمولا گیرش اولیه و نهایی (گیرش ثانویه) بالاتری نسبت به گچ زیر کار دارد.
آشنایی با تاریخچه گچ
گچ از جمله مصالحی است که در صنایع ساختمانسازی از اهمیت خاصی برخوردار است.
نخستین بار حدود ۱۶۰ تا ۲۰۰ میلیون سال پیش، زمانی که دریاها خشک شدند، لایه های سنگگچی که در زیر آنها به وجود آمده بودند پدیدار گشتند.
گچ یکی از قدیمیترین مصالح ساختمانی مورد استفاده در دنیا میباشد که در قرون گذشته با روشهای دیگر تولید و به صورتهایی دیگر استفاده میشده است.
مطابق تحقیقات زمینشناسان، دوران ناپدید شدن دایناسورها و پدیدار شدن لایههای سنگگچی خیلی قدیمیتر از ایجاد تمدنها بر روی زمین است.
قدمت استفاده بشر ازگچ به حدود 5000 سال قبل میرسد.
در ایران نیز استفاده از آن به زمان حکومت اشکانیان میرسد.
گچ تقریباً در تمام نقاط جهان یافت میشود و در ایران در مناطقی مانند کویر مرکزی و اطراف تهران، آذربایجان، جاجرود و اطراف مشهد یافت میشود.
خواص گچ
- زودگیر بودن
- خاصیت ازدیاد حجم
- مقاومت در برابر آتشسوزی
- آکوستیک بودن
- ارزان بودن
- خاصیت پلاستیكی
- رنگ
- رنگ پذیری
مصارف گچ
گچ در ساختمان مصارف متعدد دارد از جمله:
- ریختن رنگ ساختمان برای مشخص كردن اطراف زمین و پیاده كردن نقشه
- ملاتسازی
- گچ و خاک
- در مورد اخیر برای نگهداشتن سنگ بطور موقت در جای خود تا ریختن ملات پشت آن مورد مصرف دارد.
- در صنایع قالبسازی و ریختهگری برای قالبسازی مصرف میشود.
- در كارهای طبی برای شكستهبندی مورد نیاز است.
- در سیمان برای افزایش زمان گیرایی آن
- در چینیسازی و سرامیکسازی برای ساخت قالب چینی و سرامیک
- در شیشهسازی برای تنظیم ویسکوزیته مذاب
- در کشاورزی برای تهیه کود شیمیایی
- در پزشکی و کاغذسازی و پتروشیمی و چرمسازی
اما آشناترین کاربرد آن برای ما در ساختمانسازی است، که در بخشهای مختلفی ساخت کاربرد دارد مانند:
- اندود
- سفیدکاری
- تمیزکاری
- گچ بری
- ملاتهای گچی
- آجر، گچ و ماسه
- عایق حرارتی و صوتی
- ورقههای پیشساخته کف و دیوار
- مجسمهسازی
در سفیدکاری از نظر میزان مصرف حدود ۷۵ درصد گچ برای روکش دیوار، گچ بری و تهیه ملاتهای مختلف استفاده میشود.
مصرف گچ و خاک هم بیشتر در طاقهای ضربی و دیوارههای تیغهای ۵ تا ۱۰ سانتیمتری است.
مقاومت کششی و فشاری
معمولا مصرفگچ در ساختمان برای اعضاء باربر نبوده بلکه فقط برای نازککاری به کار میرود.
بدین لحاظ اگر ملات آن پس از سختشدن و خشکشدن بتواند وزن خود را تحمل کند کافی میباشد.
در آزمایشهایی که به عمل آمده نشان میدهد که مقاومت فشاریگچ سختشده بیش از 30 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و مقاومت کششی آن بیش از 5 کیلوگرم بر سانتیمتر است که هر دو برای مصرف آن در ساختمان برای نازککاری کافی است.
انواع گچ به لحاظ شیوه ساخت
- گچتیز
- گچآسترکاری
- گچبوم
- گچخوش مایه
- گچ کشته
انواع گچ ساختمانی
- گیپسون:
که از ترکیبگچ و افزودنیهای چسبندهای نظیر سریشم بدست میآید.
- عاج:
دارای دانهبندی بسیار نرم و میکرونیزه است.
- مرمر:
گچ بدون آب مولکولی است که با محلول مخلوط شده و مجددا پخته میشود و در مقابل رطوبت مقاوم است.
شرایط جوی مناسب برای گچکاری
از اجرای عملیات گچکاری در دماهای زیر صفر باید اجتناب کرد زیرا موجب یخزدن و در نتیجه فاسدشدن آن میشود.
البته در صورت لزوم میتوان با در نظر گرفتن تمهیداتی نظیر:
- پوشاندن دربها و پنجرههای ساختمان با کاور (در صورتی که درب و پنجره نصب شدهباشد)
- استفاده از وسایل گرمایی نظیر انواع بخاری در فضاهای داخلی
- استفاده از آب گرم جهت ساخت ملات، عملیات گچکاری را انجام داد.
علت زرد شدن گچ دیوار
زرد شدنگچ دیوار هنگام یا بعد از انجام شدن سفیدکاری اتفاق میافتد و ظاهر ناخوشایندی دارد.
علل مختلفی برای این مشکل وجود دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
- رطوبت داشتن دیوار در هنگام کار
- کیفیت پایین گچ استفاده شده
اگر گچی که خریداری کردید که میزان انیدیریت آن بالا است برای سفیدکاری مناسب نیست و بدون شک زرد خواهد شد.
به همین دلیل اگر این گچ را در اختیار دارید بهتر است آن را زیرکار استفاده کنید و برای روی آن هم از یکگچ مناسب که انیدیریت نداشته باشد استفاده کنید.
برای روی کار و سفیدکاری بایدگچ را ضخامت ۳ میلیمتر بر روی گچ زیر کار استفاده کنید تا زردی گچ زیرین بالا نیاید.
- نشت رطوبت از لایههای زیرین
یکی دیگر از دلایلی که احتمال دارد پس از گذشت زمان زیادی از گچکاری به وجود آید، نشت رطوبت است.
این اتفاق به طور عموم با شکستن لولههای زیر یا روکار آب رخ میدهد.
البته عوامل دیگری هم مانند نفوذ آب باران از سقف، کف و دیوار بر اثر از بین رفتن عایق میتوانند منجر به رطوبت شود.
بسته بندی و حمل و نگهداری
- گچ ساختمانی باید خشک و عاری از کلوخه باشد و در پاکت حمل شود.
- مشخصات انواع گچ باید روی کیسههای آنها نوشته شود.
- گچ ساختمانی باید از اثر آب و رطوبت حفظ و همانند سیمان، در ظرفهای مخصوص یا کیسههای آببندی شده نگهداری شود.
- به طور کلی، شرایط نگهداری سیمان در موردگچ نیز باید مراعات شود.
انواع دیوار گچی پیش ساخته
- پانلگچی توپر
این نوع بلوک همانطور که از اسم آنها پیداست بدون سوراخ یا حفره تولید میشود.
سوراخ، موازی با رويههای بلوک و ممكن است كاملاً عبوری يا غيرعبوری به موازات ارتفاع يا طول بلوک باشد.
- پانلگچی سوراخدار
- پانلگچی ضد آب
- پانلگچی مسلح
کاری از گروه آموزشی استوارسازان
ممنون از مقاله خوبتون سپااااس
ارادتمندم.
موفق و پایدار باشید
چجوری زردی گچ از بین ببریم ؟
سلام وقتتون بخیر اون قسمت زرد شده گچ رو بتراشید و مجدداً گچکاری کنید.