مثلث کار آشپزخانه

مثلث کار آشپزخانه - استوارسازان

سلام عرض می‌کنم خدمت همراهان سایت استوارسازان امیدوارم که حالتون در پناه خداوند متعال عالی باشه.

آشپزخانه:

هرچند آشپزخانه یک محل کار در داخل خانه است، ولی اتاقی است که کدبانوی خانه بیشتر اوقات خود را در آن سپری می‌کند.

بنابراین طراحی آن باید در نهایت دقت انجام شود.

همچنین اگر در داخل آشپزخانه میز نهارخوری وجود داشته باشد، محلی مناسب برای جمع شدن افراد خانواده در کنار یکدیگر است.

معمولاً آشپزخانه باید به درب خانه، حیاط، محل بازی کودکان دید داشته و از لحاظ داخلی متناسب و مرتبط با نهارخوری ساخته شود.

همچنین چون آشپزخانه وظیفه سرویس‌رسانی به کل خانه را دارد باید آن را نزدیک ورودی قرار داد.

در واقع آشپزخانه در اکثر امور فیلتری بین فضای خصوصی و عمومی ساختمان می‌باشد.

دلیل نزدیکی آشپزخانه به ورودی ساختمان این است که به راحتی بتوان مواد غذایی خریداری شده را به داخل آن حمل کرد و به آسانی مواد زائد را از خانه خارج نمود.

در طراحی آشپزخانه، نحوه استقرار کابینت‌ها و لوازم باید برحسب استاندارد باشد تا ضمن اینکه مقدار فضای چرخش و تردد را کاهش می‌دهند، فضای کافی برای حرکت آزادانه را نیز فراهم سازد.

مکان‌یابی این فضا باید با توجه به اقلیم منطقه انتخاب شود و از قرارگیری آن در جبهه جنوبی پرهیز گردد.

 در شرایطی که ناچار به طراحی آشپزخانه در این جبهه شویم می‌توانیم با طراحی ایوان و بالکن عمیق در مجاور فضای باز از گرم شدن زیاد این فضا جلوگیری کنیم.

ارتباط آشپزخانه با دیگر فضاها:

نشیمن، پذیرایی و غذاخوری، نیز از دیگر فضاهایی هستند که خوب است به نوعی با آشپزخانه در ارتباط باشند، تا رفت و آمدهای لازم برای پذیرایی به راحتی انجام پذیرد و برخی از خانواده‌ها به رابطه نزدیک آشپزخانه با نشیمن و مخصوصاً به وجود دید از آشپزخانه به تلویزیون نیز علاقه‌منداند.

رابطه‌ی نزدیک آشپزخانه با حیاط یا فضای باز خانه و پیش‌بینی فضای نیمه بازی در حد واسط آن دو، سبب می‌شود که امکان غذا خوردن در فضای باز در مواقع مناسب امکان‌پذیر باشد.

 این رابطه در صورت وجود ماشین لباسشویی در آشپزخانه، برای بردن لباس‌های شسته شده به فضای باز و پهن کردن آنها زیر آفتاب نیز مفید است.

در ترسیم مبلمان‌های داخل فضای آشپزخانه باید نکاتی رعایت شود که می‌توان در ادامه مشاهده نمود.

انواع آشپزخانه:

آشپزخانه‌ها از نظر نحوه قرارگیری و معماری بر سه نوع هستند:

1) آشپزخانه مستقل، که توسط در و سایر وسایل جداکننده از دیگر فضاها جدا شده است.

تصویر آشپزخانه مستقل - مثلث کار آشپزخانه - استوارسازان

2) آشپزخانه باز، که فضای آشپزخانه بدون وجود در یا دیگر عناصر معماری با سایر فضاها مرتبط است.

تصویر آشپزخانه باز - مثلث کار آشپزخانه - استوارسازان

3) آشپزخانه دیواری، که در آن تجهیزات آشپزخانه در جوار یا در داخل دیوار جاسازی شده به شکلی که حدفاصل رديف قفسه با فضای مجاور هیچ عنصر ساختمانی یا قفسه‌ای قرار نگرفته باشد و فقط می‌تواند توسط درهای قفسه‌ها پوشانده شده و از فضای اصلی مجزا گردد.

الزامات کلی:

 سطح زیرینا، ابعاد و ارتفاع داخلی، نورگیری و تهویه در فضاهای آشپزخانه نباید از مقادیر مشخص شده در مقررات کمتر باشد، حداقل اندازه‌های سطح کف و ابعاد این فضاها شامل قفسه‌هاست و باید خارج از کمدهای دیواری توکار، طاقچه‌ها و آستانه درها و پنجره‌ها اندازه‌گیری و کنترل شود مگر آنکه در مواردی به گونه‌ای دیگر بیان شده باشد.

حداقل ابعاد آشپزخانه براساس نوع آشپزخانه متفاوت است.

آشپزخانه مستقل و باز:

فضای آشپزخانه‌ی مستقل یا باز واحد مسکونی که تنها برای پخت و پز استفاده می‌شود، باید حداقل 5/50 مترمربع مساحت داشته باشد.

حداقل سطح زیربنای آزاد آن، خارج از سطح پیش‌بینی شده برای قفسه‌بندی، باید 2/75 مترمربع باشد.

فضای آشپزخانه مستقل یا باز در واحدهای مسکونی که آشپزخانه آنها صرفاً جهت پخت و پز باشد، باید حداقل 1/80 متر عرض داشته باشد.

این اندازه، فاصله بین دو دیوار اصلی آشپزخانه (عمق قفسه‌ها نیز شامل این اندازه است) می‌باشد.

فضای آشپزخانه مستقل یا باز واحد مسکونی که برای پخت و پز و صرف غذا استفاده می‌شود،

باید دارای زیربنای حداقل 7/50 مترمربع باشد.

فضای آشپزخانه مستقل یا باز واحدهای مسکونی که برای پخت و پز و صرف غذا نیز استفاده می‌شوند باید حداقل 2/15 متر عرض داشته باشد.

این اندازه، فاصله بین دو دیوار اصلی آشپزخانه (عمق قفسه‌ها نیز شامل این اندازه می‌باشد) است.

آشپزخانه دیواری:

در سرتاسر آشپزخانه دیواری واحدهای مسکونی باید فضای کار آزاد و عاری از اشیا و لوازم ثابت به عرض حداقل 1/10 متر از لبه قفسه‌ها در نظر گرفته شود.

همچنین حداقل طول آشپزخانه دیواری واحدهای مسکونی 3/00 متر است.

کاربرد آشپزخانه دیواری در تصرف‌های مسکونی دارای مساحت 75/00 مترمربع و بیشتر، به صورتی که مستقیماً به فضای نشیمن عمومی یا سالن باز باشد، مجاز نیست.

طراحی و قرارگیری آشپزخانه‌های باز در تصرف‌های مسکونی دارای مساحت 75/00 مترمربع و بیشتر نباید به نحوی باشد که دید مستقیم از فضای نشیمن عمومی یا سالن به قسمت‌های اصلی پخت و پز کار آشپزخانه وجود داشته باشد.

نورگیری و تهویه آشپزخانه:

نورگیری انواع آشپزخانه نیز همانند مساحت مورد نیاز، متفاوت است که در ادامه تفاوت‌ها بیان می‌شود.

آشپزخانه‌های مستقل باید دارای نور طبیعی باشند.

در آشپزخانه‌های باز و دیواری، استفاده از تهویه و نور مصنوعی، در صورت عدم امکان تعبيه نور و تهویه طبیعی و در صورت مجاز بودن استفاده از آنها در تصرف موردنظر، الزامی است.

در واحدهای مسکونی دارای زیربنای ۷۵ مترمربع یا بیشتر و یا در تمام مواردی که فاصله دورترین نقطه آشپزخانه باز از پنجره فضای مجاور در داخل تصرف بیشتر از ۷ متر است، تعبیه نور طبیعی مستقل برای این نوع آشپزخانه نیز الزامی است.

در واحدهای مسکونی که زیربنای ۷۵ مترمربع یا بیشتر، تعبيه نور طبیعی مستقل برای آشپزخانه‌های دیواری و باز نیز الزامی است.

در واحدهای مسکونی که زیربنای آن کمتر از 75/00 مترمربع است و در طراحی فضاها از آشپزخانه دیواری استفاده شده، الزامی به استفاده از نور مستقیم نیست و می‌تواند با رعایت عمق نورگیر حداکثر 7/00 متر، نورگیری آشپزخانه را به صورت غیرمستقیم تأمین کرد.

سیستم‌های تخلیه هوای همه آشپزخانه‌هایی که ملزم به تعبیه هواکش روی اجاق (هود) هستند، باید توسط کانال یا هواکش مستقل به خارج از بنا ارتباط یابند.

لذا استفاده از داکت جهت تهویه در تمامی آشپزخانه‌ها الزامی است.

الزامات تأسیساتی در آشپزخانه:

داکت:

عبور لوله‌های تأسیساتی و رایزرهای فاضلاب هر فضای تر، موجب تعبیه داکت برای آن فضا می‌شود.

چنانچه در طراحی معماری فضاهای تر در یک نقطه متمرکز قرار گیرند، می‌توان از یک داکت مشترکاً استفاده نمود.

حداقل ابعاد مفید داکت برای یک آشپزخانه 0/40*0/40 متر می‌باشد.

به ازای هر فضای تر که در مجاورت آشپزخانه قرار گیرد، ابعاد داکت افزایش می‌یابد.

لازم به ذکر است، داکت می‌بایست در موقعیتی قرار گیرد که در صورت عبور تیر از داخل داکت، از حداقل ابعاد آن کاسته نشود.

کفسازی و پوشش دیوارهای آشپزخانه:

کف آشپزخانه مستقل و باز و فضای کار مقابل آشپزخانه دیواری باید از کاشی و مصالح مشابه با قابلیت نظافت پوشیده شود.

دیوارهای اطراف ظرفشویی و اجاق در آشپزخانه‌های مستقل و باز و دیوار باید تا ارتفاع حداقل 1/50 متر از کاشی یا مصالح مشابه پوشیده شود.

نوع و سایر الزامات کفسازی و پوشش دیوارها و سقف آشپزخانه‌های صنعتی و تجاری مشمول مقررات خاص خود است.

یادگیری طراحی پلان و نقشه کشی

در پکیج متخصص طراحی پلان و نقشه کشی بصورت کامل با ضوابط شهرداری، ضوابط آتش‌نشانی و قوانین نظام مهندسی به جهت کشیدن نقشه‌ها و طراحی پلان آشنا خواهید شد.

آموزشی که در بالا مشاهده کرده‌اید، بخش خیلی کوچکی از بسته آموزشی طراحی پلان و نقشه کشی است.

پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری کامل نقشه کشی و طراحی پلان، فیلم زیر را مشاهده کنید.

استوارسازان مرجع تخصصی برای یادگیری ضوابط شهرداری، طراحی پلان و نقشه کشی در کشور!

نویسنده: مهندس سید علی منتظری

کاری از گروه آموزشی استوارسازان