ازمایش قیر برای تعیین کیفیت قیرها

• شناسایی قیرها:

شناسایی نوع قیرها به وسیله علائم حک شده بر روی در بشکه‌ها و نوشته‌های روی کارتن‌ها انجام می‌شود.

این علائم و نوشته‌ها شامل نوع چسباننده، درجه نفوذ، درجه نرمی و سایر ویژگی‌های آن می‌باشد.

دقت نظر در مورد نقطه اشتعال چسباننده‌های سیاه بسیار ضروری است.

عدم توجه به این ویژگی ممکن است به هنگام مصرف، خطرات آتش‌سوزی و سوختگی کارگران را به همراه داشته باشد.

• ازمایشات قیر:

قبل از مصرف قیر باید بر روی آن ازمایشات لازم انجام گیرد تا اطمینان حاصل گردد که مشخصات فنی آن درحد مطلوب می‌باشد.

ازمایشات متداول قیرهای خالص عبارتند از:

• ازمایش درجه نفوذ قیر:

این آزمایش برای تعیین سختی قیرهای خالص به کار می‌رود.

درجه نفوذ یک قیر مقدار طولی برحسب دهم میلیمتر می‌باشد که سوزنی با شکل معینی در مدت زمان 5 ثانیه تحت اثر یک وزنه 100 گرمی در قیر مورد آزمایش که گرمای آن 25 درجه سانتیگراد می‌باشد فرو رود.

هرچه درجه نفوذ کمتر باشد نشانه سفت‌تر بودن قیر و هرچه درجه نفوذ بیشتر باشد نشانه نرم‌تر بودن قیر است.

• آزمایش کند روانی قیر:

آزمایش کند روانی قیر برای تعیین خاصیت روانی قیرها در درجه حرارت‌های بالا (135 درجه سانتیگراد) که در عمل مخلوط‌های قیری ساخته می‌شوند به کار می‌روند.

وسیله آزمایش کند روانی با استفاده از وسیله سی بولت فيورول انجام می‌شود.

کند روانی سنج از یک لوله نازک تشکیل می‌شود که قیر موردنظر در گرمای 135درجه سانتیگراد تحت‌تأثیر نیروی ثقل یا اختلاف فشار در آن به حرکت در آورده شده و سپس مدت زمان لازم برای آنکه قير داخل لوله طول مشخص را بپیماید اندازه‌گیری می‌شود.

روانی قیر برحسب سانتی‌استوکس از ضرب زمان اندازه‌گیری شده برحسب ثانیه در ضریب ثابتی به دست می‌آید.

• آزمایش درجه اشتعال قیر:

انجام ازمایش تعیین درجه اشتعال قیرها از آن جهت قابل اهمیت می‌باشد که با تعیین درجه اشتعال یک قیر درجه حرارتی را که بدون آتش‌سوزی می‌توان قیر را گرم نمود به دست می‌آید.

درجه اشتعال قیر درجه‌ای است که وقتی گرمای قیر به آن درجه حرارت برسد با نزدیک کردن شعله‌ای به سطح آزاد قیر، شعله‌ای در یک نقطه از سطح قیر تشکیل شود.

• ازمایش قابلیت شکل‌پذیری قیر:

قیری که در راه‌سازی به کار می‌رود باید دارای خاصیت چسبندگی زیاد باشد تا دانه‌های مصالح سنگی را به خوبی اندود کرده و آنها را به یکدیگر بچسباند.

طبق تعریف میزان شکل‌پذیری یک قیر مقدار طول برحسب سانتیمتر می‌باشد که نمونه قیر با شکل معین و با سطح مقطع یک سانتیمتر مربع می‌تواند کش بیاید تا پاره شود.

ازمایش تعیین قابلیت شکل‌پذیری قیر در گرمای 25 یا 15/6 درجه سانتیگراد انجام می‌شود.

• آزمایش لعاب نازک قیر:

این ازمایش برای تعیین نشانه‌ای از سفت‌تر شدن قیرها در اثر حرارت دیدن می‌باشد.

زیرا قیرها در اثر حرارت دیدن سفت‌تر شده و قیر سفت شده دارای چسبندگی و دوام کمتری از قیر اولیه می‌باشد.

ازمایش لعاب نازک قیر به این نحو انجام می‌شود که مقدار 50 سانتیمتر مکعب از قیر مورد نظر در یک ظرف استوانه‌ای شکل به قطر داخلی 140 و ارتفاع 9/5 میلیمتر قرار داده می‌شود.

در این ظرف قير مورد ازمایش شکل لعاب نازکی به ضخامت حدود 3 میلیمتر را به خود می‌گیرد.

سپس نمونه قیر به مدت 5 ساعت در داخل گرم‌خانه با گرمای 163درجه سانتیگراد (حدود گرمای پخت آسفالت) قرار داده می‌شود.

بر روی قیر سفت شده آزمایش تعیین درجه نفوذ انجام می‌شود.

• آزمایش درجه خلوص قیر:

قیرهایی که در راهسازی به کار می‌روند باید خالص بوده و نباید بیش از حد مجاز، ناخالصی داشته باشند.

ناخالصی‌های قیر معمولاً نمک، کربن و مواد معدنی می‌باشد.

برای تعیین ناخالصی قیر از خاصیت حل شدن قیر در محلول‌های شیمیایی نظیر سولفورکربن و تتراکلروکربن استفاده می‌شود.

قیر در این محلول‌ها حل شده ولی ناخالصی‌ها حل نمی‌شوند.

گردآورنده: گروه آموزشی استوارسازان