سقف اسکای ریل (skyrail)

با توجه به سرعت رشد فناوری در عرصه‌های مختلف از جمله ساخت‌وساز و ساختمان‌سازی هر روز شاهد نوآوری‌ها و خلاقیت‌هایی در ترکیب مصالح، استفاده از ابزارآلات و تکنیک‌های نوین می‌باشیم به دلیل مزایای بسیار زیاد بتن، ساختمان‌های بتنی قسمت اعظم سازه‌های بلند و خاص را در جهان به خود اختصاص داده‌اند.

فناوری استفاده از قالب‌های مختلف برای ایجاد سازه‌های بتنی هر روز دچار تغییرات و نوآوری‌هایی در جهت اجرای سریع و بهینه سازه‌های بتنی شده است.

روش استفاده از قالب‌های خاص پلی‌اتیلن skyrail در ساخت و اجرای سقف‌های بتنی با تیر یک‌طرفه

در روش‌های سنتی اجرای سقف‌های بتنی از تیرچه جهت تحمل بار، بلوک با جنس‌های مختلف (سیمانی، سفالی و پلی‌استایرن) جهت قالب بتن دال و نیز یک دال بتنی در سطح رویی سقف استفاده می‌شود که معایب آن به شرح زیر است:

• ساخت تیرچه که خود شامل سه بخش عمده است:

طراحی تیرچه:

در تولید تیرچه‌های کرومیت که قسمت عمده‌ای از سقف سازه‌های فعلی را تشکیل می‌دهند در بسیاری از موارد به دلیل سختی و زمان‌بر بودن محاسبات، طراحی و محاسبه به صورت ناقص انجام می‌گردد، که نتیجه‌ای جزء به هدر دادن مصالح و از بین بردن منابع ملی ندارد و در آینده نزدیک آثار مخرب آن نمود پیدا می‌کند (در موارد خاص سقف سازه‌های نوساز نیز تحمل بار واقعی را ندارد)

تولید تیرچه:

تولید تیرچه توسط افراد غیرمتخصص و به طور کاملاً سنتی انجام می‌گردد که عملاً امکان نظارت صحیح نیز وجود ندارد یا به سختی امکان‌پذیر است.

مصالح تولید تیرچه:

در این بخش نیز به دلیل ورود افراد غیرمتخصص و سودجو، استفاده از مصالح بسیار نامرغوب و عدم تطابق با استانداردهای موجود باعث ارائه محصولات کاملاً بی‌کیفیت به بازار مسکن و استفاده آنها در انواع سقف‌های بتنی می‌شود.

1)- بلوک:

تولید بلوک‌هایی با وزن بسیار زیاد که با هزینه بسیار تولید شده و در حجم بسیار بالایی منابع انرژی فسیلی کشور را نیز مصرف می‌کنند.

نیاز به هزینه حمل و نقل فراوان داشته و در برخی موارد (از قبیل آزادسازی نرخ حامل‌های انرژی) سرعت اجرای پروژه‌ها را به صفر می‌رسانند.

استفاده از آنها با پرت بسیار بالا در بارگیری حمل و تخلیه همراه است و در مواردی که ابعاد خاص مورد نیاز باشد، وجود خرده بلوکه‌ها خود معضل بزرگی در اجرای تمیز و پاکیزه سقف‌های بتنی به وجود می‌آورد.

از نظر ایمنی شکستن و پرتاب شده آنها مخصوصاً در ساختمان‌های بلندمرتبه گاهی اوقات خسارات مالی و جانی جبران‌ناپذیری را به بار می‌آورد و بالاخره حمل و نقل آنها به طبقات و قسمت‌های مختلف سازه، ‌کاری سخت و پر هزینه می‌باشد.

2)- بتن:

اجرای بتن در سقف‌های سنتی مسائلی را به وجود می‌آورد که قالباً با اینکه کاملاً غیراصولی و غیرفنی می‌باشند اما به دلیل محدودیت‌های اجرایی متأسفانه از آنها چشم‌پوشی می‌گردد.

از قبیل اجرا نشدن دقیق اندازه عرضی چاله بتنی در سقف‌های کرومیت (پیشروی بیش از اندازه بلوک سفال یا پلی‌استایرن در جان تیرچه و کم شدن حداقل اندازه مورد نیاز چاله بتنی) کیفیت پایین بتن دال به دلیل جذب آب بالای بلوکه‌های سفال و سیمانی و نیز پر شدن بلوک‌های ته پر نشده با بتن دال و به تبع آن سنگین شدن وزن سقف، همگن نبودن اجزای سازه‌ای سقف (تیرچه فلزی، بلوک سفال یا پلی‌استایرن و بتن) که در برخی موارد از تحمل بارهای اجرایی توسط دو جزء سازه جلوگیری نموده و هر کدام به تنهایی عمل می‌کند و در نتیجه نمی‌توانند بار مورد نیاز طراحی را تحمل نمایند.

عدم رعایت موارد آیین نامه‌ای از قبیل اجرای صحیح قالب‌بندی سر تیرچه و غوطه‌ور شدن کش‌ها در بتن و ایجاد یک تیر بتنی با هسته فلزی که بتواند فشار و کشش را همزمان تحمل نماید.

3)- جوشکاری:

استفاده از تیرچه در اجرای سقف‌های سنتی موجب می‌گردد به کلیه وسایل و تجهیزات حمل، نصب، جوشکاری و برش تیرچه در پروژه نیاز باشد که هر کدام از این موارد خود باعث کندی روند اجرایی و نیز تحمیل هزینه‌های سنگین به پروژه می‌گردد.

4)- حمل ونقل و نصب تیرچه و بلوک:

استفاده از تاورکرین یا جرثقیل مناسب، اجرا در محل‌های صعب‌العبور و بلند، جاگذاری و نصب تیرچه و آسیب زدن به آرماتوربندی انجام شده پوترها و دوباره‌کاری‌ها، کنترل محل نصب دقيق تیرچه‌ها (در مواردی که با چند تیپ مختلف تیرچه در پروژه سر و کار داریم) و…

همه و همه زمان اجرای کار و هزینه‌ها را باز هم بالاتر می‌برند.

اما روش جدید، اجرای سقف اسکای ریل (skyrail) است که مزایای بسیاری به همراه دارد که به قسمتی از آنها در ادامه اشاره می‌شود:

• به طور کلی در این روش کلیه مصالح ساخت و ساز تیرچه حذف می‌گردد و فقط با یک روش قالب‌بندی ساده و سریع قالب کل سقف بسته می‌شود و پس از آرماتوربندی لازم، عملیات بتن‌ریزی انجام می‌گیرد.
  کلیه عملیات مربوط به طراحی، ساخت و نظارت بر تولید صحیح تیرچه از مراحل اجرای سقف اسکای ریل (skyrail) حذف می‌گردد.
• در سقف اسکای ریل (skyrail) نیازی به خرید و حمل بلوک ندارد و کلیه مراحل خرید، حمل و نقل و جابه‌جایی بلوک در کارگاه به علاوه پرت مربوطه و نیز انتظار برای رسیدن محموله بلوک در مناطق خاص نیز حذف می‌گردد.
  ضمناً در ابعاد ملی نیز، دیگر نیازی به مصرف منابع تجدیدناپذیر سوخت‌های فسیلی نمی‌باشد.
  وزن سقف اسکای ریل (skyrail) به دلیل استفاده نکردن از بلوک، سبک شده و در نهایت در کم کردن وزن سازه تأثیر به‌سزایی خواهد داشت که در ساختمان‌های مرتفع تأثیر آن دو چندان خواهد شد.
  امکان رعایت تمامی موارد آیین نامه‌ای از قبیل اجرای صحیح ریپ‌ها، اجرای کامل تیرهای مرکب بتن و فلز در انتهای تیرهای فرعی و نیز اجرای دقیق محل داکت‌ها و بازشوها به راحتی و با کیفیت بسیار بالا امکان‌پذیر می‌باشد.
  به دلیل حذف بلوک و عدم وجود خرده بلوک‌ها، کلیه مقاطع طبق نقشه و محاسبات به طور واقعی اجرا شده و سقف کاملاً یکپارچه و همگن می‌باشد.

• در مرحله بتن‌ریزی و اجرای بتن به دلیل سیستم مناسب قالب‌بندی، امکان جریان یافتن بتن داخل خلل و فرج سقف نبوده و وزن واقعی دقیقاً مساوی وزن محاسباتی می‌باشد.
  به دلیل حذف مصالح ناهمگن در سقف اسکای ریل (skyrail)، یکپارچگی کامل سقف که تماماً بتنی می‌باشد مشهود بوده و در صورت نگهداری مناسب بتن سطح رویی و زیرین، بتن کاملاً مستحکم، خالی از خلل و فرج و ناخالصی می‌باشد.
  چاله بتنی با دال بتنی کاملاً ترکیب شده و امکان انتقال و توزیع بسیار مناسب نیروها در بدنه سقف و نهایتاً انتقال نیروها به ستون‌ها به خوبی فراهم می‌گردد.
  به علت یکسان بودن مقاطع و همشكل بودن آنها توزیع نیروها بسیار خوب انجام شده و تمرکز تنش داخل سقف بتنی به حداقل می‌رسد.

• مطابقت شکل اجرایی سقف اسکای ریل (skyrail) با آیین نامه‌های موجود در ایران به راحتی امکان‌پذیر بوده، به نحوی که به راحتی می‌توان از جداول و نشریات سازمان برنامه و بودجه برای انتخاب نوع میلگردها در طراحی سقف استفاده نمود.
• به دلیل سبک بودن کلیه قالب‌ها، سطح ایمنی کارگران در کارگاه افزایش یافته و ریسک حاصل از حوادث کارگاهی کاهش می‌یابد.
• به دلیل عدم چسبندگی قالب‌ها نیازی به استفاده از مواد جداساز (روغن قالب‌بندی) نمی‌باشد و کلیه مقاطع میلگردهای داخل سقف بدون هیچگونه آغشتگی به روغن اجرا شده و با بتن به طور کامل عمل می‌نمایند.
• قیمت اجرای سقف اسکای ریل (skyrail) در مقایسه با سقف‌های سنتی بسیار کاهش یافته و موجب کاهش هزینه‌های کلی اجرای سقف می‌گردد.
  حداقل صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرای سقف 25 درصد می‌باشد که در صورت استفاده از بهینه ترین نوع قالب این میزان تا 35 درصد قابل افزایش است.

• به دلیل اینکه قالب‌ها در ابعاد مختلف ساخته می‌شوند برای هر نوع ساختمان با دهانه‌های مختلف می‌توان به راحتی از خاصیت انعطاف‌پذیری قالب‌بندی سود برد.
• عدم نیاز به برق در کارگاه یکی دیگر از مزایای اجرای سقف اسکای ریل (skyrail)  می‌باشد که در نوع خود منحصر به فرد است و کلیه مراحل جوشکاری نیز در اجرای این سقف‌ها حذف می‌گردد.
• هیچگونه حمل و نقلی در شیوه اجرای سقف به جزء جابه‌جایی میلگرد، بتن و قالب وجود ندارد و قطعات سبک نامبرده شده نیز هم به صورت دستی و هم به وسیله بالابرهای سبک ساختمانی قابل جابه‌جایی هستند، به نحوی که حتی می‌توان 5 متر مربع قالب مخصوص اجرای این سقف را به راحتی به صورت دستی به هر نقطه از پروژه حمل نمود.
  حذف تاورکرین در بسیاری از پروژه‌ها از قسمت اجرای سازه باعث صرفه‌جویی بسیار خوبی در هزینه‌های پروژه می‌گردد.

گردآورنده: گروه آموزشی استوارسازان