چه کابل جوشکاری تهیه کنیم؟

کابل یا سیم جوشکاری از اصلی‌ترین قطعه‌های مورد نیاز برای عملیات جوشکاری به حساب می‌آید که کیفیت کابل، در بکارگیری آن بسیار قابل توجه است.

این کابل‌ها در گونه‌های، انعطاف‌پذیر زیاد ⇐ (قیمت زیاد) و انعطاف‌پذیر کم ⇐ (قیمت کم) به بازار ارائه می‌شوند و وظیفه انتقال جریان برق را به عهده دارند، که شدت جریان را از دستگاه به انبرهای جوشکاری هدایت می‌کنند.

کابل‌هایی که قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری دارند، می‌توان از آنها به عنوان انبر الکترودگیر، و کابل‌هایی که قابلیت انعطاف کمتری دارند، می‌توانند به عنوان انبر اتصال، استفاده شوند.

این کابل‌های الکتریکی از دو قسمت مغزی و روکش ساخته شده‌اند که مغزی از جنس مس و به صورت افشان، و روکش از جنس پلاستیک است که در قطرهای مختلف موجود هستند.

کابل‌ها با قطرهای متفاوت، هرکدام توان عبور مقدار جریان مشخصی را دارند که کارخانه سازنده، قبل از تحویل کابل به مصرف کننده، دفترچه راهنمایی را در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌دهد.

مقدار جریان عبور از کابل جهت جوشکاری به موارد زیر بستگی دارد:

∗ ضخامت مغزی کابل

∗ طول کابل

∗ دمای محیط کاری

∗ سیکل کاری جوشکاری duty cycle

همه‌ی کابل‌های جوشکاری، سیستم تشکیل دهنده و تولید همسانی دارند و تنها نقطه تفاوت آنها با یکدیگر در جنس عایق روکش، اندازه‌ی سطح پایه و نوع رشته‌ی هادی (رسانا) است!

∗ به طور کل می‌توان انواع کابل‌های جوشکاری را برحسب شاخص‌های زیر نقسیم‌بندی کرد↓↓↓↓

1- ابعاد و اندازه: اندازه‌ی رویه مقطع (سطح پایه) کابل‌ها در تنوع آنها تأثیرگذار هست و ابعاد و اندازه‌های 12-14-16 و 18 کابل‌های معروف مورد استفاده، در ایران به شمار می‌آیند!

2- نوع روکش عایق:

• کابل لاستیک ترموپلاستیک (thermoplastic rubber)TPR : این عایق تفاوت قابل توجهی با سایرین دارد از جمله: درصد جذب آب کم، انعطاف‌پذیری مناسب، مقاومت در برابر روغن‌ها و چربی‌ها و خاصیت الکتریکی بالا.

• کابل پلی وینیل کلراید (PVC): از این نوع عایق معمولاً برای کابل‌های فشار ضعیف استفاده می‌کنند و با توجه به خاصیت انعطاف‌پذیری کم، در مقابل مواد شیمیایی و ساییدگی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.

• کابل پلاستیکی (plastic): ویژگی مهم این عایق انعطاف‌پذیری بالای آن است که اغلب برای عملیات با دمای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• کابل عایق پلی اتیلن (XLpet): از این نوع عایق معمولاً در کابل‌های فشار متوسط استفاده می‌شود که در مقایسه با عایق پی وی سی، مقاوم‌تر است.

3- رشته‌ی رسانا (هادی) از جنس مس آنیل شده:

• کابل جوشکاری مدل class K از رشته یا استرندهای awg 30 ساخته شده است که کابل جوشی معمولی اما پر کاربرد به شمار می‌آید.

رنگ کاور این مدل سیاه و سرخ است.

• کابل جوشکاری class M از رشته‌ی awg 34 ساخته شده است و در مقایسه با نمونه اول که خدمتتون توضیح دادم بادوام‌تر و انعطاف‌پذیری زیادی دارد.

کاور این مدل به صورت فلورسانس (نوعی خاصیت نورتابی) است.

یکی از ابزارهای پایه در عملیات جوشکاری همین کابل جوش است که وظیفه اصلی آن منتقل کردن جریان الکتریکی به دستگاه جوش می‌باشد.

کاربرد این ابزار به امور جوشکاری ساده محدود نمی‌شود، بلکه در کارگاه‌های صنعتی در اجرای جوش مقاومتی استفاده می‌شوند.

گاهی به عنوان سیم ارت (مفتول یا سیم‌های خشک) استفاده می‌شود.

برای اتصال دائم تجهیزاتی مانند فلز، سرامیک، پلیمر، کامپوزیت و به علت ایستادگی بالای کابل جوش در مقابل روغن و آب در کارخانه‌جات اتومبیل‌سازی، کشتی‌سازی و حمل و نقل و نوارهای نقاله نیز کاربرد دارد.

توجه:

در روش‌های مختلفی مانند جوشکاری قوس الکتریکی، جوشکاری با گاز اکسیژن و جوشکاری مقاومتی نیز به کابل نیاز داریم.

اولین خصوصیت یک کابل جوشکاری با کیفیت این است که شدت جریان مورد نیاز در جوشکاری را به کمک دستگاه جوش، حتی با افت ولتاژ کم را تأمین کند.

♦ نکته قابل توجه: افت ولتاژ مجاز تا 4 ولت است.

خصوصیت دوم کابل مرغوب، نرمی و انعطاف‌پذیری کابل است، داشتن این ویژگی باعث می‌شود که اپراتور حین کار دارای فضای آزاد کاری و در نتیجه پایان کاری با دقت‌تر حاصل این ویژگی است!

مقاومت و دوام بالا در برابر حرارت و جرقه‌های (اخگر) جوشکاری از خصوصیت سوم یک کابل مناسب به شمار می‌آید، یعنی کابل در حین کار نباید ذوب شود.

دارای عایق PVC، ضدرطوبت بودن، ضدسایش و اصطکاک، دارای عملکرد رسانایی بسیار بالا، مقاومت در برابر هالوژن‌ها، مقاومت در برابر مواد نفتی و هیدروکربن‌ها از دیگر خصوصیات کابل مرغوب به شمار می‌آید.

نکته: هنگام استفاده از کابل جوشکاری به خاطر افت ولتاژ بهتر است از کابل پا کوتاه استفاده کنید و به خاطر داشته باشید که، کابل باریک‌تر و بلندتر = کاهش توان کابل.

توصیه‌ی متخصصان استوارسازان، در زمینه جوشکاری این است که برای مسافت‌های طولانی از کابل‌های ضخیم‌تری استفاده کنید.

♦ بررسی تمامی وسایل و تجهیزات قبل از شروع کار الزامی است.

♦ بررسی پایانه‌ها در منبع تغذیه و عدم شل بودنشان از واجبات به شمار می‌آید!

♦ عدم قرارگیری تجهیزات در محل مرطوب، خیس و چرب و روغنی.

♦ بررسی عدم وجود قطعی یا بریدگی در کابل.

♦ استفاده اجباری از دستکش کار مخصوص برای اپراتورها!

نکات حائز اهمیت حین خرید کابل جوشکاری و شیوه قیمت‌گذاری مغازه‌داران در این صنف به چه صورت است؟

♦ طول و اندازه کابل جوشکاری

♦ قدرت کابل جوشکاری

♦ درجه حرارت کابل جوشکاری

♦ جنس کابل جوشکاری

♦ توان خروجی ترانس جوشکاری

♦ وجود نشان استاندارد

◊ کابل‌های ضخیم‌تر به دلیل افزایش مقدار رشته‌های مس، قیمت بیشتری دارند.

◊ کابل‌های با عایق پلاستیکی نسبت به کابل‌های با عایق pvc به دلیل نسوز بودن کیفیت بهتری دارد.

در انتها به این موضوع اشاره کنم که گفتنش خالی از لطف نیست، در قیمت‌گذاری کابل جوشکاری عواملی مانند، متراژ آن، آلیاژ مورد استفاده در کابل، مفتولی یا افشان بودن کابل، نوع شرکت سازنده تأثیر به سزایی دارد.

گردآورنده: گروه آموزشی استوارسازان با نظارت علمی مهندس سیدعلی منتظری